ارزیابی تجهیزات فنی و مهندسی سینمایی و تلویزیونی:
در نظام حقوقی و قضایی جمهوری اسلامی ایران، کارشناسان رسمی دادگستری که دارای صلاحیت ارزیابی تجهیزات فنی و مهندسی سینمایی و تلویزیونی در رشته هنر، رسانه و تبلیغات هستند، بهطور رسمی مجاز به ارائه نظرات فنی، ارزیابی مالی و تعیین خسارت در حوزه تجهیزات تولید و پخش آثار تصویری و صوتی میباشند. این صلاحیت جزو صلاحیتهای پایه گنجانده شده و کاربرد آن در موارد اختلافی میان تولیدکنندگان، سرمایهگذاران، تهیهکنندگان، شبکههای پخش، سازمانهای بیمه و مراجع قضایی کاملاً تعریف شده است.
دامنه وظایف و نقش قانونی
۱. بررسی و ارزشگذاری مالی تجهیزات فیلمبرداری، تصویربرداری، تدوین، صدابرداری، دستگاههای نورپردازی، لوازم استودیویی و نمایش (اعم از سینمایی، تلویزیونی، دیجیتال و ویدئویی) میباشد.
۲. تعیین میزان خسارت ابتدای قضاوت در حوزه حوادث منجر به آسیب یا سرقت تجهیزاتی از جمله دوربینها، سیستمهای نور و صدا، تجهیزات نمایش و دستگاههای پخش فیلم و عکس.
۳. ارائه گزارش رسمی در دادگاهها یا مراجع دولتی، شامل تجزیه و تحلیل دقیق وضعیت فنی، بازار و قیمتگذاری بر اساس نرمال بازار و نرخ روز .
ابزارها و شیوههای مورد استفاده
در فرآیند کارشناسی رسمی دادگستری، ابزارها شامل بررسی فنی دستگاهها (مانند اندازهگیری فرسودگی، شرایط عملکرد و انطباق با استاندارد)، مشاهده استودیوی فیلم یا سالن نمایش و تست تجهیزات بهصورت حضوری یا تصویری، همچنین بررسی مستندات فنی و فاکتورها و مستندات مالی فروش یا اجاره ابزار میباشد. گاهی نیاز به محاسبه قیمت جانشینی یا قیمت معامله مشابه در بازار میباشد. گزارش نهایی بهصورت رسمی تنظیم شده و در دادگاه یا مؤسسه معتبری با مهر و امضای کارشناس رسمی دادگستری تقدیم میشود.
موارد کاربرد متداول
۱. در دعاوی مرتبط با اختلاف میان تولیدکنندگان و عوامل تولید (نظیر کارگردان، تدوینگر، تصویربردار، صدابردار، لابراتور و روشنکننده) که به تعیین میزان خسارت یا ارزش تجهیزات نیاز دارند.
۲. رسیدگی به ادعاهای بیمهای مربوط به آسیب یا سرقت تجهیزات در حین تولید یا پخش آثار تلویزیونی/سینمایی از سوی مؤسسات بیمه یا شبکههای پخش.
۳. استعلام اداری یا قضایی در مواردی که لازم است ارزیابی مستقل و رسمی تجهیزات انجام شود، مانند بررسی دستگاههای آسیبدیده در حوادث یا بررسی قیمت تجهیزات ضمن قراردادهای دولت، سازمانها یا بنگاههای خصوصی.
۴. در پروندههای مرتبط با حوزه پیمانکاری یا قرارداد تولید آثار تصویری، هنگامی که اختلاف در برآورد هزینه تجهیزاتی یا شرایط خسارت وجود دارد، نظر رسمی کارشناس رسمی دادگستری مورد استناد قرار میگیرد.
کارکرد حقوقی و ارزش افزوده
– نظر کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت، دارای اعتبار قانونی است و غالباً توسط دادگاهها، سازمانها و مراجع دولتی بهعنوان مستند فنی-مالی پذیرفته میشود.
– این گزارشها میتوانند مبنای تصمیمگیری در پرداخت خسارت، تقسیم ارث، یا صدور رأی در پروندههای تخلفات قراردادهای تولید آثار تصویری قرار گیرند.
– از سوی دیگر، در فرآیند مناقصه، تأمین تجهیزات یا قرارداد تهیه، نتایجی چون قیمتگذاری واقعی یا تعیین محل وقوع خسارت مورد توجه کارفرما یا طرف مقابل قرار میگیرد.
در مجموع، صلاحیت ارزیابی تجهیزات فنی و مهندسی سینمایی و تلویزیونی توسط کارشناس رسمی دادگستری ابزاری حیاتی در حل و فصل دعاوی فنی و مالی در عرصه تولید، پخش و بهرهبرداری از آثار سینمایی و تلویزیونی است. این صلاحیت بر اساس استانداردهای فنی و ارزش بازار تعیین میشود و مستنداتی رسمی، شفاف و قابل استناد توسط مرجع قضایی یا اداری ارائه میکند. در پروندههایی که اختلاف بر سر ارزش و عملکرد تجهیزات مطرح باشد، تکیهبر نظر کارشناس رسمی دادگستری ضروری و الزامی است.