مساحی و تفکیک و افراز و احراز و تهیه نقشه در محدوده اراضی کشاورزی:
مقدمه
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته کشاورزی و منابع طبیعی نقشی کلیدی در نظام قضایی و اداری ایران ایفا میکند. این صلاحیت، مجوز قانونی و رسمی برای کارشناسان صادر شده توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری است تا در دعاوی مربوط به اراضی کشاورزی، باغات، مراتع و جنگل، مطابق قانون و مقررات، خدمات تخصصی ارائه دهند. در حوزه مساحی و تهیه نقشه در محدوده اراضی کشاورزی، این کارشناسان دارای وظایف مهمی هستند که در ادامه تشریح میشود.
مأموریت و دامنه فعالیت
کارشناسی رسمی دادگستری دارای صلاحیت مذکور، بهطور رسمی از مراجع قضایی، اداری و سازمانهای دولتی یا غیردولتی مأمور بررسی موضوع میشود. دامنه فعالیت او شامل:
مساحی دقیق اراضی کشاورزی، باغات، مراتع و جنگلها
تفکیک و افراز بخشهای مشاع زمینهای کشاورزی بر اساس رأی یا دستور قضایی یا اداری
احراز حدود و مالکیت و تهیه نقشههای تخصصی برای ورود به دادگاه یا مراجع ثبتی و مستندسازی مالکیت حقوقی افراد
این خدمات در دعاوی مالکیتی، اختلافات حقوقی ارتفاقی، اجرای رایهای افراز و تعیین حدود مشاع نقشی بسیار مهم دارند.
ابزار و روشهای اجرایی
برای انجام این خدمات تخصصی، کارشناس رسمی دادگستری از ابزار و روشهای حرفهای استفاده میکند:
تجهیزات نقشهبرداری دقیق مانند گیرندههای ماهوارهای GPS دوفرکانسه، تئودولیت و دستگاههای توتالاستیشن
نرمافزارهای تحلیل و تهیه نقشه مانند GIS و AUTOCAD، برای رسم نقشه و تحلیل ابعادی و فضایی
تصاویر هوایی و ماهوارهای با تفکیک بالا جهت بررسی و تفسیر زمین و تعیین وضعیت اراضی
مطالعات میدانی و میدانی–ثبتی: مشاهده در محل، مقایسه با اسناد ثبتی و قولنامهها برای بررسی مالکیت و حدود قانونی
این ابزارها در کنار روشهای قانونی و فنی، امکان ارائه گزارش دقیق، مستند و معتبر را فراهم میسازند.
کاربرد در نظام قضایی و اجرایی
صلاحیت مذکور در موارد متعددی کاربرد دارد:
رسیدگی به دعاوی ملکی و ثبتی
تفکیک زمینهای مشاع برای اجرای رای افراز
احراز مالکیت، اجرای اختیارات ذینفعان و روشنسازی حدود در پروندههای مالکیتی
ارزیابی و جلوگیری از تجاوز به منابع طبیعی
شناسایی تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی، باغها، مراتع یا جنگلها با استفاده از نقشه و تصاویر هوایی
مشارکت در قراردادهای دولتی یا خصوصی
تهیه نقشه و تعیین محدوده اراضی برای قراردادهای مشارکت، اجاره بلندمدت، پیمانکاری و مستندسازی حقوق مالکانه
حمایت از امنیت قضایی و مالکیت قانونی
گزارش مستند و رسمی جهت ارائه به دادگاه، مراجع ثبتی و بیمه یا بانکها در دعاوی مرتبط با اراضی
ارزش و ضرورت وجود صلاحیت
وجود کارشناسی رسمی دادگستری با این صلاحیت، اهمیت ویژهای دارد:
تطبیق دقیق و قانونی مساحت و حدود: نقشه مصوب با روشهای فنی دقیق و قانونی ارائه میشود و به کاهش دعاوی و تردیدها منجر میگردد.
پاسخگویی به نیاز دستگاه قضایی برای دستیابی به نظرات مستدل و مستند جهت صدور رای عادلانه .
حفاظت از منابع طبیعی: جلوگیری از تغییر کاربری غیرقانونی و حفظ اراضی کشاورزی، مراتع و جنگلها از مداخلات غیرقانونی .
نتیجهگیری
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در زمینه مساحی، تفکیک، افراز، احراز و تهیه نقشه اراضی کشاورزی در ایران، نقش حیاتی در تضمین امنیت حقوق مالکانه، اجرای آرا و قرارهای قضایی و حفاظت از منابع طبیعی دارد. این کارشناسان با ابزار دقیق تخصصی، گزارشهای رسمی و مستند، شورای قضایی و اداری را در تعیین حدود و ارزش اراضی یاری میدهند. مشارکت مداوم آنان در دعاوی ملکی، اداری و محیط زیستی، تضمینکننده تصمیمگیری عادلانه و بازدارنده تجاوز به عرصههای کشاورزی و طبیعی کشور است.