قرنطینه دام و طیور:
در نظام قضایی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران، کارشناسی رسمی دادگستری دامپروری و دامپزشکی با صلاحیت قرنطینه دام و طیور، نقشی حیاتی در حفظ سلامت عمومی و امنیت زیستی کشور ایفا میکند. این صلاحیت، بر پایه تکالیف قانونی و مقررات مرتبط با کنترل بیماریهای واگیر دامی تعریف شده و به کارشناسان رسمی دادگستری این حوزه اختیار اظهار نظر و تنظیم گزارشهای تخصصی در موارد قرنطینه را میدهد.
۱. دامنه عملکرد و حوزه مسئولیت
وظایف این صلاحیت شامل تعیین وضعیت قرنطینهای یک منطقه، واحد دامداری یا قطعه گوشت آلوده به بیماریهای مسری (مانند تب برفکی، نیوکاسل، آنفلوانزای فوقحادِ طیور و…) است. کارشناسی رسمی دادگستری دامپروری و دامپزشکی موظف است در مواردی که قاضی یا مراجع ذیصلاح تصمیم به اعمال محدودیت یا ایزولاسیون گرفتهاند، حضور یافته و با بررسی شرایط دام، محل نگهداری، مدارک سلامت و قرنطینهای، گزارش تخصصی تهیه و به مرجع قضایی تسلیم نماید .
۲. ابزار و روشهای کارشناسی
ابزار کارشناس شامل بازدید حضوری از اماکن مشکوک، نمونهبرداری (از دام، پوستشناسی، خوراک و محیط)، بررسی اسناد حملونقل، سوابق واکسیناسیون و گواهی بهداشت دامپزشکی است. روشهای تشخیصی براساس معیارهای استاندارد تعیینشده در دستورالعملهای سازمان دامپزشکی و آییننامههای قوه قضاییه انجام میشود. پس از تجزیهوتحلیل مستندات، گزارش تخصصی شامل تشخیص وضعیت، میزان خطر، پیشنهاد اجرای یا رفع قرنطینه، و تخمین خسارات اقتصادی تقدیم دادگاه میگردد .
۳. چارچوب قانونی و مرجع ارجاع
در بسیاری از دعاوی تخلفات قرنطینهای یا اختلافات تأمین اقتصادی در موارد بیماری دامی، قاضی یا بازپرس دستور بررسی و گزارش وضعیت میدهد. همچنین، نهادهایی مانند دامپزشکی استان یا وزارت کشاورزی میتوانند از کارشناسی رسمی دادگستری دامپروری و دامپزشکی درخواست ارزیابی وضعیت و تعیین شرایط قرنطینه نمایند . این گزارش بهعنوان مستند معتبر قضایی تلقی شده و تصاویر عینی، نتایج آزمایشگاهی و ارزیابی اقتصادی در آن مکتوب میشود.
۴. کاربرد در سطح اجرایی و قضایی
– در پروندههای حقوقی مرتبط با تعهد قرنطینه پس از شیوع بیماری، گزارش این کارشناسان نقش تعیینکنندهای در صدور رأی دارد.
– در دعاوی خسارت وارد شده به دامداران یا بهرهبرداران طی قرنطینه، مقدار خسارت اقتصادی و مدت زمان محدودیت در گزارش مشخص میشود.
– در مناقشات اداری درباره الزام به قرنطینه یا رفع آن، نظرات تخصصی آنان پشتوانه قانونی تصمیمگیریهای دادگاه یا اداره دامپزشکی است.
– در موارد صدور دستور انتقال اضطراری دام برای پیشگیری از شیوع بیماری، این کارشناسان وضعیت اقتصادی و زیستی را پر اهمیت اعلام میکند.
۵. ارزش افزوده این صلاحیت
وجود کارشناسی رسمی دادگستری دامپروری و دامپزشکی با صلاحیت «قرنطینه دام و طیور» تضمینکننده دو جنبه است:
۱. اعتبار علمی و رسمی گزارش که مستقیماً مورد اعتماد قوه قضاییه و سازمانهای بهداشتی قرار میگیرد؛
۲. تضمین عدالت و احقاق حقوق افراد ذینفع—چه کشاورز مبتلا، چه جامعه متأثر—با یک گزارش مستند، عینی و تخصصی.