شناسایی صنایع دستی:
در نظام قضایی و اداری ایران، کارشناسی رسمی دادگستری در رشته صنایع دستی نقشی ویژه در بررسی و ارزیابی مصنوعات دستی ایفاء مینماید. این صلاحیت شامل مواردی مشخص مانند ارزیابی ورقتاکن، ترتیبکن، تهدوز است که توسط کارشناس رسمی دادگستری دارای پروانه رسمی انجام میگردد. در ادامه، شرح رسمی و کاربردی وظایف، قلمرو، ابزار و موارد کاربرد آن ارائه شده است:
نقش و مأموریت
کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت، مجاز به ارائه نظریه کارشناسی رسمی دادگستری در موارد حقوقی، قضایی، اداری، بانک، بیمه و پروژههای دولتی یا خصوصی مرتبط با صنایع دستی شامل ورقتاکن، ترتیبکن، تهدوز و سایر مصنوعات مشابه است.
نقش اصلی این صلاحیت، تعیین اصالت، کیفیت، ارزش مالی، قدمت تاریخی، محل تولید و خسارت وارده بر اشیاء صنایع دستی است .
قلمرو وظایف
۱. تشخیص و شناسایی: قضاوت درباره اینکه یک اثر طراحیدستی مانند ورقتاکن، ترتیبکن یا تهدوز، واقعی و معتبر است یا خیر، و تعیین محل یا قدمت ساخت آن.
۲. طبقهبندی: طبقهبندی دقیق آثار صنایع دستی مطابق با معیارهای تعیینشده مانند سبک، تکنیک، مواد بهکاررفته و منطقه جغرافیایی تولید .
۳. ارزشگذاری: تعیین ارزش روز و قیمت فعلی این آثار با توجه به کیفیت، وضعیت نگهداری، نوع مواد، هنرمندی و بازار فروش.
۴. برآورد خسارت: در موارد آسیبدیدگی یا تغییر در ساختار صنایع دستی – مانند خطخوردگی ورقتاکن یا فرسایش در تهدوز – ارائه نظریه کارشناسی رسمی دادگستری جهت تعیین مبلغ خسارت.
ابزار و روشهای مورد استفاده
استفاده از بازرسی دقیق بصری و میکروسکوپی برای بررسی تکنیکهای ساخت، نشانههای دستیکاری، نوع فلزات یا پارچهها، رنگهای طبیعی یا مصنوعی و نحوه اجرای ورقتاکن یا سایر مراحل.
بهکارگیری روشهای تطبیقی از طریق مطابقت با نمونههای سالم مرجع در آرشیو یا موزهجات برای تعیین اصالت و محل ساخت.
بهرهمندی از بازارشناسی حرفهای برای ارزشگذاری: بررسی نرخهای رایج در مزایده، فروش و گزارش ارزیابی سازمانهای بیمه یا دولت.
استفاده از گزارش رسمی مکتوب مطابق چارچوب قابل دفاع حقوقی، شامل شواهد، اندازهگیریها، عکسبرداری دقیق و ارائه نگاه مستند به دادگاه، بیمه یا نهادهای مدیریتی .
موارد کاربرد در نظام قضایی و اداری
در پروندههای حقوقی: هنگام اختلاف بر سر مالکیت یا قیمت اثر صنایع دستی، دادگاهها بر اساس نظریه کارشناسی رسمی دادگستری تصمیمگیری میکنند.
در ارزیابی خسارات بیمهای: شرکتهای بیمه در خسارت ناشی از سرقت، آسیب، حریق یا واژگونی آثار صنایع دستی، به گزارش رسمی این صلاحیت مراجعه مینمایند.
در پروژههای دولتی: سازمانها و نهادهای حکومتی که ملزم به خرید یا اهدا صنایع دستی ایرانی هستند، برای تعیین قیمت و کیفیت بر اساس گزارش کارشناسی رسمی دادگستری عمل میکنند .
در امور قراردادهای هنری یا صنایعدستی: در تنظیم قرارداد خرید، گارانتی اصالت، بازخرید و تضمین کیفی آثار، ارزیابی رسمی این کارشناسی رسمی دادگستری ضروری است.
ارزش و مزیت حقوقی
نظریه کارشناسی رسمی دادگستری در دادگاه و مراجع رسمی دارای اعتبار قانونی بالا است و به عنوان سند قابل پذیرش تلقی میشود.
گزارشهای مستدل و بیطرفانه این صلاحیت، توانایی ایجاد اعتماد بین طرفین دعوی یا طرف قرارداد اعم از هنرمند، خریدار، بیمهگر یا کارفرما را دارد.
ارائه نظر رسمی درباره آثار ورقتاکن، ترتیبکن یا تهدوز که در زمره صنایع دستی نفیس قرار دارند، از نظر حقوق مالکیت، بیمه، مالیات فرهنگی و صادرات اهمیت اساسی دارد.
جمعبندی
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته صنایع دستی بهویژه در مواردی مانند ورقتاکن، ترتیبکن و تهدوز، با تمرکز بر تشخیص، طبقهبندی، ارزشگذاری، تعیین قدمت و خسارت، عملکردی حقوقی، اداری و قضایی دارد. با ابزار دقیق بررسی، گزارش رسمی مستند و نگاه بیطرفانه، این صلاحیت در تصمیمگیریهای قضایی، بیمهای، دولتی و تجاری ارزشمند است. این متن آماده انتشار بهعنوان معرفی رسمی صلاحیت در اسناد داخلی سیستم کارشناسان رسمی دادگستری کشور میباشد.