صلاحیت «بررسی پروندههای قصور پزشکی و شرکت در کمیسیونهای تخصصی قصورات پزشکی و کمیسیونهای تخصصی پزشکی قانونی» یکی از حوزههای حساس و تخصصی در نظام سلامت و حقوق پزشکی کشور است. این صلاحیت با هدف ارزیابی دقیق و علمی موارد قصور در ارائه خدمات درمانی، حفاظت از حقوق بیماران و ارتقای کیفیت مراقبتهای بهداشتی طراحی شده است.
اهمیت و ضرورت صلاحیت
در سالهای اخیر، با افزایش آگاهی عمومی و توسعه سیستمهای نظارتی، تعداد پروندههای قصور پزشکی در کشور افزایش یافته است. بهطوریکه در هشت ماهه سال ۱۳۹۸، از مجموع ۱۹,۶۰۹ پرونده بررسیشده در کمیسیونهای پزشکی قانونی، ۶,۳۰۲ پرونده به قصور پزشکی اختصاص داشت که معادل ۳۲ درصد از کل پروندهها بود. از این تعداد، ۴۷ درصد منجر به محکومیت پزشک و ۵۳ درصد به تبرئه وی انجامید.
صلاحیت مذکور به کارشناسان این امکان را میدهد که با حضور در کمیسیونهای تخصصی، پروندههای قصور پزشکی را از جنبههای مختلف بالینی، قانونی و اخلاقی بررسی کرده و نظرات کارشناسی مستند و معتبر ارائه دهند. این امر نهتنها در احقاق حقوق بیماران و خانوادههای آنان مؤثر است، بلکه به ارتقای استانداردهای حرفهای جامعه پزشکی نیز کمک میکند.
ساختار و فرآیند کمیسیونها
کمیسیونهای تخصصی پزشکی قانونی بهصورت تخصصی در رشتههای مختلف پزشکی، از جمله جراحی عمومی، زنان و زایمان، دندانپزشکی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، روانپزشکی و سایر رشتهها، تشکیل میشوند. این کمیسیونها با حضور کارشناسان متخصص و با رعایت اصول علمی و اخلاقی، به بررسی دقیق پروندهها میپردازند. در سال ۱۳۹۸، بیشترین تعداد شکایات قصور به ترتیب مربوط به رشتههای دندانپزشکی با ۶۶۲ مورد، زنان و زایمان با ۵۱۹ مورد، جراحی عمومی با ۴۴۷ مورد، جراحی ارتوپدی با ۳۲۷ مورد، پزشکان عمومی با ۲۹۲ مورد، گوش و حلق و بینی با ۲۲۸ مورد و پرستاری با ۲۱۴ مورد بود.
فرآیند بررسی پروندهها در کمیسیونها شامل مراحل مختلفی است که از جمله آنها میتوان به دریافت شکایت، بررسی مستندات بالینی، انجام معاینات بالینی در صورت نیاز، تحلیل دادهها و ارائه نظر کارشناسی نهایی اشاره کرد. میانگین زمان رسیدگی به پروندههای قصور پزشکی در یک نوبت، ۲ تا ۲.۵ ماه است.
نقش و مسئولیت کارشناسان
کارشناسانی که در کمیسیونهای تخصصی پزشکی قانونی حضور مییابند، باید دارای صلاحیتهای علمی و حرفهای لازم باشند. انتخاب این افراد بر اساس معیارهایی مانند تخصص در رشته مربوطه، تجربه بالینی، آگاهی از قوانین و مقررات مرتبط، و توانایی تحلیل و استدلال منطقی صورت میگیرد. حضور کارشناسان متعهد و متخصص در کمیسیونها، موجب افزایش دقت و صحت نتایج بررسیها و در نهایت ارتقای اعتماد عمومی به سیستم سلامت کشور میشود.
چالشها و راهکارها
با وجود اهمیت بالای این صلاحیت، چالشهایی در مسیر اجرای آن وجود دارد که از جمله آنها میتوان به کمبود نیروی انسانی متخصص، پیچیدگی پروندهها، و زمانبر بودن فرآیند رسیدگی اشاره کرد. برای نمونه، در برخی موارد، میانگین زمان رسیدگی به پروندهها بیش از یک سال به طول انجامیده است.
برای مقابله با این چالشها، پیشنهاد میشود که سیستمهای الکترونیکی و هوش مصنوعی در فرآیند بررسی پروندهها بهکار گرفته شوند تا سرعت و دقت رسیدگی افزایش یابد. همچنین، برگزاری دورههای آموزشی برای کارشناسان و ارتقای زیرساختهای فنی و انسانی، میتواند به بهبود عملکرد کمیسیونها کمک کند.
نتیجهگیری
صلاحیت «بررسی پروندههای قصور پزشکی و شرکت در کمیسیونهای تخصصی قصورات پزشکی و کمیسیونهای تخصصی پزشکی قانونی» نقشی حیاتی در تضمین کیفیت خدمات درمانی، حفاظت از حقوق بیماران و ارتقای استانداردهای حرفهای در نظام سلامت کشور ایفا میکند. با توجه به چالشهای موجود، توجه به بهبود فرآیندها، آموزش مستمر کارشناسان و بهرهگیری از فناوریهای نوین، میتواند به تحقق اهداف این صلاحیت و ارتقای نظام سلامت کشور منجر شود.