در نظام حقوقی و اداری جمهوری اسلامی ایران، کارشناسی رسمی دادگستری رشته برق ماشین و تأسیسات کارخانجات در گروه صنعت و فن جای دارد و به صورت قانونی مجاز به ارائه نظرات تخصصی در خصوص ماشینآلات صنعتی و سیستمهای تأسیسات برقی و مکانیکی زیر میشود. صلاحیت این کارشناسان رسمی دادگستری توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری تعیین میشود و نگاه آن صرفاً فنی و قضایی است .
حوزه عملکرد و چارچوب صلاحیت
رسیدگی و ارزیابی ماشینآلات و تأسیسات کارخانجات: این شامل بررسی و تعیین ارزش فنی و اقتصادی انواع ماشینآلات تولیدی، تأسیسات الکتریکی و شبکه توزیع، تجهیزات کنترل و ابزارآلات دقیق خطوط تولیدی است .
تمرکز بر صنایع تولید سیم و کابل: بررسی تخصصی خطوط تولید سیم و کابل، تجهیزات مرتبط با قالبگیری، تابلوهای توزیع، تسترهای کیفیت و محاسبات ظرفیت تولید در چارچوب اختلافات حقوقی یا قراردادی .
کلیه امور مرتبط با تعیین ارزش اعم از اجارهگاه، اجرتالمثل، حقالامتیاز، خسارات ناشی از حوادث فنی یا قراردادی در حوزه صنعت سیم و کابل نیز مشمول صلاحیت این کارشناسان رسمی دادگستری است .
ابزارها و روششناسی عملیاتی
بازدید میدانی از کارخانه و بازبینی ماشینآلات، تابلوها، شبکه انتقال و پستهای توزیع برق صنعتی.
استفاده از ابزارهای فنی تخصصی؛ مانند آنالایزرهای قدرت، دستگاههای پایش ارتعاش، مولتیمتر، تجهیزات اندازهگیری جریان و ولتاژ، تجهیزات نمونهبرداری و مستندسازی تصویری.
تهیه گزارش تخصصی با تشریح وضعیت عملکرد، سن ماشینآلات، عمر باقیمانده، تطابق با استانداردهای صنعتی و محاسبه ارزش با روشهای مالی-اقتصادی متکی بر ضوابط قضایی.
کاربردها و زمینههای عملیاتی
پروندههای قضایی و اداری: ارائه نظریه تحت بررسی ادله و مدارک در دادگاهها، حل اختلاف میان کارفرما، پیمانکار یا مشاوران در پروژههای سیم و کابل .
بانکها، مؤسسههای اعتباری و بورس تجهیزات صنعتی: استفاده از گزارش رسمی برای تضمین وامدهی، ارزیابی داراییهای کارخانهها، افزایش سرمایه یا خرید و فروش سهام تجهیزات .
مسائل بیمهای و حوادث صنعتی: محاسبه خسارات ناشی از آتشسوزی، انفجار، آسیب ناشی از افت ولتاژ یا خطوط، با اتکا به مستندات فنی و عددی دقیق توسط کارشناسان رسمی دادگستری .
ارزیابی بازار و تجدید ارزیابی داراییها: تعیین ارزش روز ماشینآلات و تأسیسات خطوط سیم و کابل با توجه به تورم، استهلاک، ظرفیت تولید و مصرف نهایی .
نقش و ارزش حقوقی
یارگیری تخصص فنی در فرآیند قضایی و اداری: تحلیلهای عینی و مستند، موجب ارتقای اعتبار شواهد در فرآیند داوری و رسیدگی میشود.
عدالت در محاسبه خسارات و تعیین ارزشها: جلوگیری از تخمینهای سلیقهای و تضمین پایش دقیق عملکرد و بازه زمانی استهلاک.
کاهش اختلافات فنی از طریق گزارشهای بیطرف و مستند مبتنی بر روشهای صنعتی-حقوقی.
پشتیبانی مالی-اقتصادی: ایجاد شفافیت در مبنای تصمیمات مالی نهادهای بانکی، بیمه و بازار سرمایه برای ارزیابی اولیه و تأیید قراردادها.