دامنه مسئولیت و حوزه فعالیت
کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت بهصورت گسترده موارد زیر را پوشش میدهد:
رسیدگی و ارزیابی تجهیزات و لوازم پزشکی عمومی و تخصصی (تشخیصی، درمانی، تصویربرداری، دندانپزشکی و اتاق عمل) .
بررسی تجهیزات تصویربرداری مستقیم (بدون انرژی خارجی) و تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، امواج اولتراسوند یا میدان مغناطیسی .
مطابقت مواد مصرفی، قطعات بایومتریال و قطعات ایمپلنت با استانداردهای فنی و ایمنی .
ارزیابی تجهیزات ویژه معلولین (از قبیل ویلچر و وسایل توانبخشی) بر پایه اصول بیومکانیک .
صیانت از ایمنی الکتریکی و بررسی پردازش سیگنالهای بیوالکتریک و تصویری .
بازبینی دستگاههای لیزر، استریلکننده، مترون و شرایط اتاق تمیز در مطابقت با استانداردهای بهداشتی .
ابزارها و روشهای معمول
کارشناسی رسمی دادگستری در حوزه تجهیزات پزشکی با بهرهگیری از امکانات آزمایشگاهی، دستگاههای کالیبرهشده و پروتکلهای استاندارد بینالمللی، به شیوههای زیر اقدام میکند:
آزمونهای کالیبراسیون و تست عملکرد دستگاهها و تجهیزات پزشکی
آنالیز فنی و بررسی ایمنی الکتریکی مطابق با استانداردهای ملی و جهانی
مطابقتسنجی وزن، دما، فشار، حساسیت تصویر، دقت سیگنالها و خروجیهای دیجیتال
برآورد اقتصادی و تعیین ارزش تجهیزاتی برای مناقشهبرانگیز یا قراردادی
مطالعه سازگاری جنس مواد پزشکی با بدن، خصوصاً برای ایمپلنتها و بایومتریال
بازرسی محیط کنترلشده (مثل اتاق تمیز و تجهیزات تصفیه).
کاربردها در بستر قضایی و اداری
این صلاحیت مستقیماً در فرایندهای زیر بهکار گرفته میشود:
دادگاههای عمومی و تخصصی هنگام بررسی اختلافات مرتبط با خرابی، نقص عملکرد یا مشکلات ایمنی تجهیزات
داوری در پروندههای بیمه؛ جهت تعیین میزان خسارت یا تأثیر تجهیزات پزشکی در بروز آسیب
اختلافات قراردادی میان پیمانکاران، تولیدکنندگان یا خریداران تجهیزات پزشکی
ارزیابی قیمت منصفانه برای تعیین اجرتالمثل، کرایه یا حق مالکیت معنوی دستگاهها
بازرسی فنی و ایمنی تجهیزات درمانی در مراکز پزشکی و آزمایشگاهی.
ارزشیابی و نقش در نظارت
کارشناسی رسمی دادگستری این صلاحیت، نقش حیاتی در تضمین کارکرد ایمن و مطابق با استاندارد تجهیزات پزشکی دارد، بهویژه آن دسته از تجهیزات که مستقیماً به سلامت افراد مرتبط هستند . گزارشهای تخصصی تهیهشده توسط این کارشناسان در تصمیمگیری قاضی، کارشناسی خسارت، داوری و تضمین کیفیت تجهیزات کاربردی مورد استفاده سازمانها یا مراکز درمانی، چینش فنی و معتبر قضایی خواهند بود.
ساختار معمول گزارش
یک گزارش کارشناسی رسمی دادگستری در این حوزه معمولاً شامل:
شرح فنی تجهیزات و شرایط آزمون
مشخص نمودن انطباق یا عدم انطباق با استانداردهای فنی
تأیید یا رد کارکرد مناسب یا نقص فنی
تحلیل سلامت و ایمنی عملکرد دستگاه بر مبنای دادهها
برآورد مالی، فنی یا خسارتی
نتیجهگیری با ذکر نظر تخصصی و فنی برای استفاده قضایی یا قراردادی.
نتیجهگیری
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در مهندسی پزشکی، لوازم و تجهیزات پزشکی همانند بازوی تخصصی و قضایی، تضمین میکند که تجهیزات حساس و تأثیرگذار در حوزه سلامت، از نظر فنی، ایمنی، اقتصادی و قراردادی مورد ارزیابی جامع قرار گیرند و گزارشهای مستدل مراجع قضایی، بیمهای یا قراردادی را پشتیبانی نمایند. این امر تأمینکننده عدالت در استفاده از تکنولوژی پزشکی و اعتماد عمومی به عملکرد قانونی و تخصصی این تجهیزات است.