رسیدگی و ارزیابی سیستمهای تخصصی سختافزاری در امور ویژه :
در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، کارشناسی رسمی دادگستری مهندسی پزشکی، لوازم و تجهیزات پزشکی نقش کلیدی و بیبدیل در حمایت از حقوق فردی، سلامت عمومی و تضمین سلامت فناوری دارد. این صلاحیت بهصورت تخصصی به آزمون، صدور پروانه و نظارت قضایی پیوند خورده و تنها توسط کارشناسان رسمی دادگستری دارای مجوز قانونی انجام میشود.
مرجعیت قانونی و دامنه عملکرد
کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت، با قدرت اظهارنظر رسمی، در چارچوب دعاوی قضایی، دعاوی حقوقی، قلمروهای اداری و مناقشات قراردادی بین کارفرمایان، پیمانکاران، شرکتهای بیمه و بانکها دخالت میکند. ایشان میتوانند ضمن بررسی سیستمهای تخصصی سختافزاری – نظیر سیستمهای تصویربرداری، تجهیزات اتاق عمل، و لوازم آزمایشگاهی – با ارایه گزارش رسمی در دادگاه و مراجع مقتضی، به صدور حکم حقوقی و فنی منجر شوند.
ابزار و روشهای تخصصی
این کارشناسان از ابزارها و روشهای فنی متعددی بهره میبرند:
بررسی تطابق تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی و دندانپزشکی با استانداردهای ملی و بینالمللی
آزمون کارکرد دستگاههای تصویربرداری شامل انواع تجهیزات بدون استفاده از انرژی خارجی، سیگنالهای بیوالکتریک و سیستمهای لیزر
ارزیابی فنی و اقتصادی طرحهای مهندسی پزشکی مانند پروتزها و اعضای مصنوعی
تحلیل ایمنی الکتریکی دستگاهها و کنترل کیفیت سیستمهای حساس مانند اتاق تمیز، استریلکنندهها و میترون
آزمون مواد بیومتریال و سیگنالهای صوتی/تصویری مربوط به کاربردهای پزشکی
زمینههای کاربردی مهم
کارشناسان رسمی دادگستری این رشته فعالیتهایی گسترده و متنوع در حوزههای حقیقی ارائه میدهند:
رسیدگی و ارزیابی تجهیزاتی مانند دستگاههای فشارسنج، ECG، سونوگرافی، اسپیرومتر، تجهیزات پرتوپزشکی، اتوکلاو و لوازم اتاق عمل .
تشخیص کیفیت و قیمتگذاری تجهیزاتی که در دعواهای بیمهای، بانکی و قراردادی مطرح میشوند .
بازبینی اختلافات تخصصی بین کارفرما و پیمانکار یا تولیدکننده در مباحث طراحی یا کارایی تجهیزات، بهویژه در محصولات ویژه مانند ویلچر، پروتزها و تجهیزات تخصصی اتاق عمل .
ارزیابی سیستمهای سختافزاری در امور ویژه که ممکن است شامل تجهیزات پزشکی حساس یا پیچیده باشد.
کارکرد حقوقی و قضایی
گزارش کارشناسی رسمی دادگستری در دعاوی قضایی نقش تعیینکننده دارد:
به عنوان دلیل مستند در دعوای خسارت ناشی از عملکرد ناصحیح تجهیزات
مبنایی برای احکام قضایی و مالی مانند خسارت یا جریمه
سند رسمی در قبال مراجعه بانکها یا بیمهها برای پیشبینی، ارزیابی یا پیگیری مسئولیت
شفافسازی اختلافات قراردادی و ضمانت کیفیت اجرای پروژه
ارزش حقوقی و اجتماعی
عمده ارزش این صلاحیت شامل موارد زیر است:
تضمین عدالت در محاکم قضایی از طریق ارائه دلایل مستند، فنی و معتبر
حفاظت از منافع بیمار و جامعه در مقابل خطرات تجهیزات پزشکی ناسازگار یا ایمنی پایین
حصول اطمینان از اعمال استانداردها در تامین محصولات و خدمات پزشکی
تسهیل روابط قراردادی و کاهش ریسک حقوقی در پروژههای مهندسی پزشکی
جمعبندی
کارشناسی رسمی دادگستری مهندسی پزشکی، لوازم و تجهیزات پزشکی در ایران، نقش چندوجهی و بیبدیلی را ایفا میکند. این کارشناسان با بهرهگیری از ابزارهای تخصصی، استانداردهای فنی و روشهای دقیق، در ارزیابی، تحلیل، قیمتگذاری و حل اختلافات فنی-حقوقی دخالت میکنند. گزارشهای آنان در دادگاه، ادارات، بانکها و شرکتهای بیمه دارای رسمیت بالایی است و تأثیر مستقیمی بر صدور احکام قضایی دارد. عملکرد آنها بهویژه در حوزه سلامت و ایمنی سامانههای درمانی، پروژههای پزشکی و تجهیزات ویژه، از اهمیت حیاتی برخوردار است و نقشی محوری در تضمین اعتماد، کیفیت و عدالت ایفا میکند.