این صلاحیت، یکی از زیرمجموعههای گروه «کامپیوتر، فناوری اطلاعات و ارتباطات و فضای مجازی» است که بهصورت ویژه بر روی سختافزارهای رایانهای تمرکز دارد. کارشناسان رسمی دادگستری دارای این صلاحیت، مجوز قانونی دارند تا در پروندههای قضایی، قراردادی، بیمهای، بانکی و اداری، در زمینه موارد فنی مرتبط با تجهیزات رایانهای شخصی و تخصصی اظهار نظر کنند.
ارزیابی و ارزشگذاری تجهیزات سختافزار رایانهای
این موارد شامل انواع رایانههای رومیزی، لپتاپ، تبلت، سرور، دستگاههای ذخیرهسازی اطلاعات، چاپگر، اسکنر، تجهیزات شبکه و ملحقات میشود. کارشناس رسمی دادگستری با بررسی وضعیت فیزیکی، فنی و عمر مفید تجهیزات، ارزش واقعی آنها را تعیین میکند .
برآورد هزینه نصب، راهاندازی، تعمیر و نگهداری
کارشناسان رسمی دادگستری با تحلیل این هزینهها، در پرداخت خسارت یا محاسبات مالی مرتبط نقشی حقوقی و اجرایی ایفا میکنند. این موارد در اختلافات بین طرفین قرارداد، بیمه و بانکها اهمیت دارد .
رسیدگی به اختلافات قراردادی و قضایی
در پروندههای مربوط به نصب یا پشتیبانی تجهیزات، کارشناس رسمی دادگستری با استناد به مشخصات فنی و نوع کار انجام شده، میزان خسارت یا عملکرد غیرمتعارف را بررسی و گزارشی مستند ارائه میدهد .
ابزارها و روشهای مورد استفاده
بازرسی فنی دورهای و موردی: بررسی کیفیت ساخت، سطح فرسودگی، استانداردهای ساخت و اصالت تجهیزات.
مطالعه مستندات فنی و قرارداد: تحلیل مشخصات فنی، سوابق تعمیرات، سرویسنامهها و دستورالعملهای مصرفکننده جهت بررسی میزان خدمات ارائهشده.
اندازهگیری و تست فنی: استفاده از ابزارهای تشخیص عملکرد، تست بازدهی، تست سلامت قطعات از جمله دیسک، رم، پردازنده، منابع تغذیه و سیستم خنککننده.
برآورد هزینه حرفهای: شبیهسازی هزینههای مرسوم بازار بر اساس نرخ رسمی یا فهرستبها، با رویکرد رسمی و قضایی.
کاربردهای عملی
پروندههای قضایی: دادگاهها این گزارشها را در پروندههای کیفری یا حقوقی مبنی بر تقلب، خسارت یا قصور فنی تجهیزات رایانهای ملاک قرار میدهند.
ادارات دولتی: در قراردادهای خرید، تامین، نگهداری سختافزار، درخواست گزارش کارشناسی برای تعیین کیفیت و ارزش مالی پس از اتمام خدمات.
نهادهای بیمه: ارزیابی خسارات ناشی از سرقت، آتشسوزی، سیل یا عدم عملکرد تجهیزات رایانهای برای جبران مالی تحلیل میشود.
بانکها و مؤسسات مالی: جهت وثیقهگذاری یا تعیین ارزش دارایی رایانهای بهعنوان تضمین در وامها.
کارفرما، پیمانکار، مشاور: در اختلافات فنی بین این سه گروه برای تبیین میزان انجام تعهدات قراردادی و تعیین خسارت احتمالی.
جایگاه قانونی و ارزش حرفهای
پایه و مبنای حقوقی مستدل: گزارشهای قابل استناد در دادگاه و ادارات، با ارجاع به مستندات فنی و استعلام رسمی.
حضور قوی در اسناد رسمی: نقش تعیینکننده در قراردادها، صورتجلسات و مکاتبات اداری با پشتوانه کارشناسی رسمی.
منبع تخصص و اطمینان: گزارشها توسط کارشناسان رسمی دادگستری، پشتوانهای حقوقی، فنی و متعارف دارند که به تصمیمگیری قضات و مدیران کمک شایانی میکند.
اهمیت صرفاً فنی و قضایی، بدون اشاره به تحصیلات
متن حاضر تنها ناظر به وظایف قانونی و فنی این صلاحیت است و هیچگونه اشارهای به فرآیند دریافت پروانه یا پیشینه تحصیلی نشده است. هدف این معرفی، مروری جامع بر میدان عملی و ابزارهای تخصصی کارشناس رسمی دادگستری با صلاحیت رسیدگی و ارزیابی سختافزارهای رایانهای است؛ جایگاه حقوقی، ابزارهای اجرایی، کیفیت گزارش و کاربرد اجتماعی آن در پیادهسازی عدالت و رفع اختلاف تخصصی در بستر نهاد قضایی و اداری.