صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری برق، ماشینآلات و تأسیسات کارخانجات جایگاهی کلیدی در نظام کارشناسی رسمی قضایی ایران دارد. این نوع کارشناسی منحصراً توسط کارشناسان رسمی دادگستری دارای پروانه و صلاحیت مرتبط انجام میشود و مجاز به فعالیت در مسائل فنی مرتبط با ماشینآلات صنعتی و تأسیسات برقی و مکانیکی واحدهای تولیدی است.
حوزه وظایف و کاربرد
ارزیابی و تعیین خسارت: کارشناسان رسمی دادگستری در این رشته مسئولیت ارزیابی و تعیین خسارت وارده به ماشینآلات صنعتی، ماشینآلات عمرانی و راهسازی، تجهیزات کششی و خودکششی و تأسیسات برقی و مکانیکی کارخانجات را بر اساس معیارهای فنی و اقتصادی بر عهده دارند .
ارزیابی تأسیسات برقی و مکانیکی: این صلاحیت شامل بررسی تاسیسات داخلی کارخانجات (مانند تابلوها، کابلها، ترانسفورماتورها) و نیز سیستمهای توزیع و انتقال نیرو تا سطح مصادره است .
تعیین اجرتالمثل و حقالامتیاز: در موقعیتهای مربوط به مناقصات، قراردادهای اجرا یا اختلافنظر میان پیمانکاران، کارشناسان رسمی دادگستری مجاز به تعیین اجرتالمثل، اجارهبها، حقالامتیاز و مبلغ خسارت هستند .
رسیدگی به اختلافات فنی: کارشناس رسمی دادگستری از سوی دادگاه، سازمانهای دولتی، بانک یا سازمانهای بیمه در اختلافات تخصصی میان کارفرما، پیمانکار و مشاور دعوت میشود و گزارش فنی ارائه میدهد .
ارزیابی صنایع خاص: در موارد صنایع مثل کابلسازی، سردخانه، نفت و پتروشیمی و نیروگاهی، کارشناس رسمی دادگستری بهصورت تخصصی موضوع را بررسی کرده و نظر فنی ارائه میدهد .
ابزار، روشها و استانداردها
کارشناس رسمی دادگستری در این صلاحیت، بر مبانی علمی و فنی نظیر محاسبات بار الکتریکی، ظرفیت موتور، عمر ماشینآلات، استهلاک و ارزش احیا مسلط است. ابزار شامل تجهیزات سنجش دقیق ولتاژ، جریان، مقاومت عایق، دما و ارتعاش میشود. همچنین از استانداردهای ملی و صنعتی و روشهای محاسباتی جهت تعیین ارزش واقعی و خسارت بهره میبرد.
نمونههای کاربرد در عمل قضایی و اجرایی
در دعاوی مربوط به حوادث صنعتی، تأیید میزان خسارت بر اساس گزارش کارشناسی رسمی دادگستری، ملاک تصمیمگیری دادگاه و بیمه است.
بانکها و مؤسسات مالی برای تأیید میزان تسهیلات ملکی یا اعتباری مرتبط با کارخانه، گزارش رسمی از کارشناسی رسمی دادگستری را درخواست میکنند .
در قراردادهای EPC (طراحی، تأمین و اجرا)، کارشناسی رسمی دادگستری نقش مشاور فنی و ناظر بر اجرای دقیق تاسیسات برقی و مکانیکی را ایفا میکند .
ارزش در نظام قضایی و اقتصادی کشور
وجود صلاحیتی تخصصی تحت عنوان کارشناسی رسمی دادگستری در رشته برق، ماشینآلات و تأسیسات کارخانجات، تضمینی برای شفافیت، عدالت و دقت در ارزیابی واقعی داراییها، خسارات و قراردادهاست. علاوه بر نقش حقوقی، این کارشناسی بنیان اعتماد در فرآیندهای اجرایی نظیر بیمه، تأمین مالی و قراردادهای صنعتی را فراهم میآورد.
نتیجهگیری
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری برق، ماشینآلات و تأسیسات کارخانجات تلفیقی از مهارتهای فنی و اعتبار قانونی است. این متخصصان ضمن تحلیل دقیق، گزارش مستند ارائه داده و نقش حیاتی در تصمیمگیری دستگاه قضایی، سازمانهای دولتی، بیمهها و بنگاههای صنعتی دارند. خدمات آنها نشاندهنده ارزش کارشناسی رسمی دادگستری در تضمین حقوق مادی و معنوی جامعه صنعتی و قضایی ایران است.