صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در زمینه صنایع چوب، بهویژه در حوزه ایمنی و حفاظت کارگاههای چوببری و نجاری، امکان تبیین دقیق و مستدل اصول فنی، مقررات حفاظتی و تحلیل فنی شرایط محیط کار را برای دستگاه قضائی و مراجع اداری فراهم میآورد. کارشناس رسمی دادگستری مجهز به صلاحیت مذکور، دارای مجوز قانونی است تا در قالب نظر کارشناسی رسمی، در مراجع قضائی، حوادث ناشی از کار، دعاوی بیمهای، ارزیابی ریسک و تطبیق با استانداردهای حفاظتی موظف گردد.
حوزهی عملکرد و مسئولیتها
رسیدگی به ادعاهای حقوقی و کیفری مرتبط با حادثه یا غفلت ایمنی
در صورت بروز سانحه در کارگاه چوب و نجاری، نظیر بریدگی، سقوط قطعات یا آتشسوزی، ارجاع پرونده به کارشناسی رسمی دادگستری انجام میشود تا با بررسی مستندات قانونی (مانند مواد ۸۵، ۹۱ و ۹۵ قانون کار)، سابقه نظارت کارفرما بر الزامات حفاظتی را بررسی نماید. نتیجه تحلیل او میتواند تأثیر مستقیم بر تعیین مسئولیت کیفری یا مدنی پیمانکار یا کارفرما داشته باشد.
ممیزی فنی و عمومی ایمنی کارگاه
نظارت بر اجرای دقیق آییننامه حفاظتی صنایع چوب (مصوب شورای عالی حفاظت فنی مورخ ۱۰ مرداد ۱۳۸۴) بهویژه در بخش تجهیزاتی شامل ارههای نوار، گرد، دستگاههای رنده، خراطی و پیشگیری از آتشسوزی، جزو وظایف کارشناسی رسمی دادگستری است. بررسی دورهای سیستمهای حفاظتی، گزارش نقاط ضعف و ارائه پیشنهادهای اصلاحی نیز ضروری است.
پشتیبانی در دعاوی بیمه و قراردادهای پیمانکاری
در مناقشه بین کارفرما، پیمانکار یا شرکت بیمه درباره پرداخت خسارت حادثه یا نقص ایمنی، نظر کارشناسی و ارائه مستندات تخصصی در خصوص مطابقت یا عدممطابقت شرایط کارگاه با الزامات فنی آییننامهها اهمیت دارد.
تعیین میزان جرائم و تطبیق با قانون کار
در ارجاع پرونده به مراجع قضائی یا بازرسی کار، کارشناس رسمی دادگستری موظف است با ارجاع به مواد مربوطه (ماده ۱۰۶ آییننامه حفاظتی صنایع چوب)، میزان تخلف کارفرما را محاسبه کرده و آن را مستند به قانون و شواهد فنی نشان دهد .
تهیه گزارشهای تخصصی و ارائه مستندات قانونی
شامل نقشه صنعتی و فنّی کارگاه، گزارشات مربوط به مخاطرات، اسناد عکسبرداری، نمودارهای جریان مواد، فهرست ابزار و تجهیزات حفاظتی، و صورتمجلس جلسات بررسی کمیته ایمنی یا جلسات رسیدگی قضائی.
ابزارها و روششناسی
تحلیل مستندات کارگاهی: بررسی ساختار فنی کارگاه، چیدمان خطوط تولید، مسیرهای دسترسی، پنجرهها و تهویه، سامانه برق فشارضعیف و کلیدهای ایمنی مطابق آییننامههای مصوب .
بازدید میدانی: ارزیابی آنی و ثبت شواهد، مستندسازی بصری، آرشیو دادههای اولیه.
استفاده از چکلیست و فرمهای ممیزی مطابق مصوبات شورای عالی حفاظت فنی، پیادهسازی در فواصل زمانی مقرر.
تحلیل تطبیقی وضعیت واقعی با آییننامه حفاظتی و مستندات قانونی و مقایسه با استانداردهای بینالمللی مشابه.
مشارکت در جلسات کمیته ایمنی یا دادگاه بهعنوان کارشناس رسمی دادگستری با ارائه گزارش، توضیحات فنی و دفاع از تحلیل.
کاربردهای معمول
دعاوی حقوقی ناشی از حوادث کارگاه چوب
موارد کیفری مرتبط با قصور ایمنی
ارزیابی ایمنی و انطباق کارگاههای موجود
نظارت فنی بر اجرای دستورالعملهای حفاظتی در پروژههای پیمانی
ارائه مشاوره به مراجع قضایی یا بازرسی کار
تضمین حسن اجرای تعهدات پیمانی در قراردادهای کارگاهی
پشتیبانی در منازعات بیمهای پیرامون پرداخت خسارت
جایگاه قانونی و آثار آن
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در این حوزه، ضمانت اجرای قانونی بالایی دارد؛ زیرا:
گزارشهای تهیهشده در پروندههای قضائی قابل اتکا و ارجاع مستقیم هستند.
مستندات فنی و ادلهای منطبق با آییننامههای خردمندی و حفاظت فنی، مبنای صدور آرای دقیق و منصفانه هستند.
علاوهبر مسئولیت کیفری و حقوقی کارفرما، پیشنهاد اقدامات اصلاحی میتواند از تکرار حادثه جلوگیری نماید.
جمعبندی
بهطور خلاصه، کارشناسی رسمی دادگستری در رشته صنایع چوب و ایمنی کارگاه، نقشی کلیدی و حرفهای در تضمین سلامت، ایمنی و مطابقت با مقررات ایفا مینماید. تحلیل دقیق فنی، گزارشنویسی مستند و حضور در مراجع قضائی، همراه با دانش حقوقی و فنی آییننامهای، این صلاحیت را به یکی از پایهایترین سازوکارهای ارتقای کیفیت و ایمنی صنعتی در ایران بدل کرده است.