1.چارچوب قانونی و هدف اصلی
کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت، در چارچوب قوانین جاری کشور، بهعنوان کارشناس خبره و رسمی قوه قضاییه یا مراجع دولتی، به بررسی و تحلیل عادلانه اسناد، هزینهها، قراردادها و مستندات مرتبط با مناقصات در پروژههای تأسیسات ساختمانی میپردازد. هدف اصلی، تضمین شفافیت، عدالت مالی و کاهش مخاطرات حقوقی ناشی از ایرادات مناقصهها و تضمین حقوق کلیه ذینفعان – شامل کارفرمایان، پیمانکاران، مشاوران و دستگاههای حاکمیتی – میباشد.
۲. حوزه کاربردی و زمینههای کاری
این صلاحیت در پروژههای زیر قابل استفاده است:
تهیه و تحلیل مستندات مناقصه پروژههای تأسیسات مکانیکی (مانند آب، فاضلاب، گرمایش، تهویه، سرمایش صنعتی)، تأسیسات برقی (شامل تابلوها، پستهای توزیع، شبکه برق داخلی)،، سیستمهای حفاظتی و اطفاء حریق و بالابرها .
بررسی مناقصات بیمارستانها، مراکز صنعتی و پروژههای سردخانهای که نیازمند تخصص بالایی در رعایت مقررات فنی و قیمتگذاری صحیح هستند .
رسیدگی به اسناد مالی و فنی مربوط به مناقصات دولتی و خصوصی؛ بهخصوص در مواردی که اسناد فنی یا مالی فاقد شفافیتاند یا مستلزم ارزیابی مجدد هستند.
۳. مسئولیتها و وظایف کارشناسی
کارشناسی رسمی دادگستری با این صلاحیت، وظایف گسترده و دقیقی را بر عهده دارد:
بررسی و تحلیل اسناد مناقصه، شامل فایلهای فنی، نقشهها، شرحکار و فهرستبها
تطبیق مستندات با مقررات عمومی پیمان، قوانین مناقصات، آییننامههای ملی ساختمان و استانداردهای فنی
تحلیل قیمتهای پیشنهادی، تعیین عادلانه بودن رقابت مالی، شناسایی اندیشههای ناشفاف یا احتمال تخلف
ارزیابی فنی پیشنهادها و تطبیق آنها با مشخصات پروژه
تهیه گزارش کارشناسی مستدل برای ارائه به دادگاه، سازمان برگزارکننده مناقصه یا هیئتهای بررسی
در صورت اختلاف یا اعتراض، بررسی ادعاها، تطبیق با اسناد و مبانی قیمتگذاری و ارائه راهکارهایی با پشتوانهی فنی و قانونی
۴. ابزارها، روشها و مستندات مورد استفاده
بررسی اسناد فنی و قرارداد: نقشهها، شرحکار، فهرستبها، شرایط عمومی پیمان، قوانین مناقصات و مقررات ملی ساختمان
نرمافزارهای محاسباتی: برای محاسبه دقیق قیمتها، برآوردها و مقایسههای مالی
بازدید میدانی: در صورت نیاز به بررسی دقیقتر فنی پروژه یا تطبیق موقعیت با نقشهه
گزارشهای دورهای و نامهنگاری رسمی: مستندسازی اختصاصی بررسیها برای رجوع قضایی یا اداری
۵. جایگاه در نظام قضایی و اداری ایران
کارشناسی رسمی دادگستری با این صلاحیت، بهطور مرتب به موجبات قوه قضاییه، سازمان بازرسی، شهرداریها، وزارتخانهها و هیئتهای فنی مرتبط معرفی میشود. گزارشهای این کارشناسان، بهعنوان مستند رسمی و قابل اتکا در تصمیمگیریهای قضایی و اداری محسوب میشوند. در مناقصات دولتی، بهویژه در موارد اختلاف یا اعتراض، گزارشهای این کارشناسان میتواند تعیینکننده پیروزی حقوقی هر یک از طرفین باشد.
۶. ارزش افزوده برای ذینفعان
شفافیت مالی و فنی: تضمین برابری در رقابت مناقصات
کاهش ریسکهای حقوقی: پیشگیری از دعاوی طولانی، خسارات مالی و تعلیق پروژهها
تصمیمگیری مستند: ارائه گزارش جامع و دقیق برای مراجع قضایی، مدیریتی و مالی
پشتیبانی تخصصی: در چالشهای حقوقی و اداری مربوط به تأسیسات ساختمانی در سطح ملی و بینالمللی
جمعبندی
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته تأسیسات ساختمانی برای رسیدگی به مناقصات، نقش حیاتی و حرفهای در تضمین عدالت فنی و مالی در اجرای پروژههای تأسیساتی دارد. این کارشناسی، با استفاده از دانش حقوقی و ابزارهای دقیق ارزیابی، مستندات مناقصه و پروژه را تحلیل کرده و با ارائه گزارشهای معتبر، به پیشگیری از مناقشات، حل اختلافات و تسهیل امور حقوقی و اداری کمک میکند. این نقش، عنصری کلیدی در ارتباط میان مجریان پروژه و دستگاههای قضایی و دولتی است.