رسیدگی به اختلافات فی ما بین کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران در امور تخصصی مربوط:
۱. چارچوب حقوقی و دامنه فعالیت
صلاحیت رسیدگی به اختلافات فیمابین کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران در امور تخصصی مربوط تحت چارچوب رشته صنایع هوایی و فضایی قرار دارد و مختص کارشناسی رسمی دادگستری با پروانه رسمی در این حوزه است. این صلاحیت به کارشناس رسمی دادگستری مجاز، اختیار میدهد تا اختلافات قراردادی میان کارفرما، پیمانکار یا مشاور در پروژههای هوافضایی یا هوانوردی را بررسی و گزارش نماید. این نقش در دعاوی مربوط به پروژههای ساخت، تعمیر، نگهداری و بهرهبرداری وسایل پرنده و تأسیسات فرودگاهی به کار گرفته میشود .
۲. وظایف اصلی و ابزارهای مورد استفاده
در اجرای این صلاحیت، کارشناسی رسمی دادگستری به بررسی موارد زیر میپردازد:
تبیین و تفکیک وظایف ذینفعان قرارداد (کارفرما، مشاور، پیمانکار) در چارچوب مفاد قراردادی، صورت وضعیتها و گزارشات پیشرفت فنی و مالی .
بررسی ادعای تخلفات قراردادی، تأخیر اجرای پروژه، هزینههای اضافی، نقایص فنی و خسارت ناشی از قصور یا تأخیر .
تحلیل دلایل اختلاف، مستندسازی مستندات قراردادی، گزارشهای فنی و طرحهای اجرا نشده یا به تأخیر افتاده، و ارائه مستندات فنی مستدل به مرجع قضایی. ابزار کارشناس شامل مطالعات فنی، بررسی گزارشهای فازهای طراحی و اجرا، و تطبیق عملکرد با استانداردهای فنی هوافضاست.
۳. مصادیق کاربرد صلاحیت در صنایع هوایی و فضایی
پروژههای طراحی، ساخت، تعمیر یا نگهداری هواپیما، بالگرد، پهپاد یا ماهواره که بین مشاور طراحی، کارفرما و پیمانکار اختلاف فنی یا مالی رخ داده است .
پروژههای مربوط به تأسیسات فرودگاهی، آزمایشگاههای آزمایشی یا مراکز تعمیر و نگهداری با استفاده از فناوریهای هوافضا که اختلاف درباره کیفیت اجرای طرح یا مسؤولیت تأخیر و هزینه رخ داده است .
ارزیابی اختلاف قراردادهای مشارکت یا تأمین خدمات فنی برای تعمیر و نگهداری، اجاره یا خرید وسایل پرنده در قراردادهای ملی یا بینالمللی، در مواردی که ادعای عدم تعهد یا اجرای نادرست وجود دارد .
۴. ارزش حقوقی و جایگاه نظارتی
ارائه گزارش کارشناسی توسط کارشناسی رسمی دادگستری، دارای پشتوانه قانونی در مراجع قضایی است و مبنای تصمیمگیری قاضی یا هیئت داوری قراردادی قرار میگیرد. گزارشهای فنی دقیق، ارزیابی متون قراردادی، تطبیق با استانداردهای فنی هوافضا و تفکیک وظایف، نقش تعیینکنندهای در تعیین خسارت یا ابطال ادعا داشته و به جلوگیری از سوءاجرا یا نقض قرارداد کمک میکند . علاوه بر کارکرد در دادگاههای داخلی، در دعاوی بینالمللی پیرامون مباحث قراردادهای بین پیمانکاران و کارفرمایان خارجی نیز این گزارشها میتوانند به عنوان مستند فنی معتبر عرضه شوند .
۵. ویژگیهای تخصصی نقش کارشناسی رسمی دادگستری
استقلال فنی و بیطرفی در اظهار نظر.
دسترسی به ابزارهای تخصصی مهندسی هوافضا و توجه به استانداردهای فنی بینالمللی و ملی.
تحلیل دقیق مستندات قرارداد، گزارشهای پیشرفت، صورت وضعیتها و آییننامههای فنی.
گزارش مستند و مستدل که توسط دادگاهها و مراجع اداری قابل استناد است و امکان دفاع در برابر اتهامات تخلف قراردادی را فراهم میسازد.
در مجموع، صلاحیت رسیدگی به اختلافات فیمابین کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران در صنایع هوایی و فضایی نمایانگر نقش کلیدی کارشناسی رسمی دادگستری در حل و فصل اختلافات قراردادی متکی بر تخصص مهندسی حرفهای و قابلیت فنی معتبر است. این صلاحیت، به طور ویژه در پروژههای پیچیده هوافضا و هوانوردی، بستر حقوقی دقیق برای تعیین حدود مسؤولیت، ارزیابی خسارت و حمایت از حقوق قانونی طرفین فراهم میآورد و ضمن پاسداری از منافع عمومی و خصوصی، به ارتقای سطح شفافیت و دقت در دعاوی تخصصی کمک شایانی مینماید.