رسیدگی به اختلاف فیمابین پیمانکاران و مشاوران و کارفرمایان در امور تخصصی مربوط:
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری مهندسی پزشکی، لوازم و تجهیزات پزشکی به معنای اختیار قانونی متخصصان دارای پروانه رسمی از کانون کارشناسان رسمی دادگستری برای ارائه گزارشهای فنی در حوزه تجهیزات پزشکی است.
این گزارشها در محاکم کیفری، حقوقی و اداری، و نیز در قراردادهای پیمانکاری و مناقشات پیمانکار–مشاور–کارفرما بهکار میروند.
نطاق این صلاحیت شامل موارد زیر است:
بررسی و ارزیابی تجهیزات و وسایل پزشکی عمومی، آزمایشگاهی، دندانپزشکی، اتاق عمل، تصویربرداری مانند اشعه ایکس، امواج فراصوت یا میدان مغناطیسی .
تطبیق قطعات، بیومتریال، ایمپلنتها، مواد قابل کاشت با استانداردهای مربوطه .
ارزیابی ایمنی الکتریکی و فناوری در تجهیزات پزشکی و وسایل مخصوص معلولین (ویلچر، دستگاههای کمکحرکتی و …) .
سنجش فنی و اقتصادی طرحهای مهندسی پزشکی، از جمله اعضای مصنوعی، سیستمهای رباتیک و تجهیزات اتاق تمیز و استریلیزاسیون .
تعیین اجارهبها، اجرتالمثل، حقالامتياز تجهیزات پزشکی .
ابزار و روششناسی ارزیابی
کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت از ابزار و روشهایی تخصصی بهره میگیرد:
بازرسی فنی و تست عملکرد دستگاهها با استفاده از ابزار اندازهگیری استاندارد.
بررسی مستندات فنی مانند گواهیهای استاندارد CE، FDA، ISO و دستورالعمل تولید.
آنالیز اقتصادی و فنی برای تعیین عمر مفید، هزینه نگهداری، اجرت المثل و نرخ استهلاک.
ارزیابی مخاطرات پزشکی ناشی از خرابی فنی، ناهماهنگی قطعات یا عملکرد ضعیف، بهویژه زمانی که سلامت بیماران در خطر است .
نقش در حل منازعات پیمانکار–مشاور–کارفرما
در اختلافات قراردادی میان پیمانکاران، مشاوران و کارفرمایان در پروژههای پزشکی، نقش کارشناسی رسمی دادگستری عبارت است از:
تجزیه و تحلیل فنی تجهیزات نصبشده، اجرا شده یا تولیدی از نظر مطابقت با مفاد قرارداد و مشخصات فنی.
ارائه گزارش مستند درباره کیفیت ساخت، عملکرد، ایمنی و مطابقت با استانداردهای فنی.
تعیین دقیق میزان خسارت یا خسارتدیدگی ناشی از عملکرد نادرست یا تأخیر در تحویل تجهیزات.
پیشنهاد راهحل یا اصلاحات فنی در صورت نقص یا اختلاف فنی.
این گزارشها مستند به ماده قانونی و بهعنوان مرجع تصمیمگیری در دادگاه یا میانجیگریها استفاده میشوند .
کاربردهای عملی
در دادگاههای حقوقی و کیفری: هنگام بروز اختلاف فنی – پزشکی که مستلزم نظر تخصصی است، از اظهار نظر کارشناسی رسمی استفاده میشود.
در قراردادهای پیمانکاری: برای بررسی صحت اجرای تجهیزات پزشکی قبل از تحویل و تعیین حسن انجام کار.
در ارزیابی خسارت بیمهای یا قراردادی: بهوضوح دلایل خسارت فنی و ارزش بازار یا اجرت المثل تجهیزات مشخص میشود.
در ارزیابی کیفیت محصولات پزشکی وارداتی یا ساخت داخل: سنجش مطابقت با استانداردهای ملی و بینالمللی.
اهمیت در نظام قضایی و نظام فنی کشور
با توجه به ارتباط مستقیم تجهیزات پزشکی با سلامت و جان بیماران، نقش کارشناسی رسمی دادگستری در مهندسی پزشکی بسیار حساس و حیاتی است.
کارشناس موظف است ضمن رعایت دقیق استانداردهای فنی، گزارشهایی دقیق ارائه کند که موجب تسهیل صدور حکم عادلانه و زمینهسازی برای ارتقای کیفیت خدمات و تجهیزات پزشکی شود. بهعلاوه، تعیین اجرتالمثل و حقالامتياز کمک میکند تا منازعات مالی و قراردادی نیز بهصورت حرفهای و حقوقی حل و فصل گردد.
جمعبندی
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری مهندسی پزشکی، لوازم و تجهیزات پزشکی شامل بررسی فنی، اقتصادی، ایمنی و حقوقی تجهیزات پزشکی است. این کارشناسان نقش کلیدی در حل اختلافات پیمانکاران، مشاوران و کارفرمایان ایفا میکنند. با استفاده از ابزار و روشهای استاندارد و مستندسازی دقیق، آنها زمینهساز تصمیمگیری قضایی و اداری دقیق و منصفانه هستند و بدین ترتیب نقشی مؤثر در تضمین کیفیت و ایمنی تجهیزات پزشکی در نظام حقوقی و فنی کشور دارند.