تعیین حق الامتیاز و درجهبندی در امور تخصصی مربوط:
در نظام حقوقی ایران، کارشناسی رسمی دادگستری رشته ایرانگردی و جهانگردی دارای صلاحیتی ویژه برای تعیین حقالامتیاز و درجهبندی در امور تخصصی مربوط است. این کار، شامل ارزیابی و درجهبندی حرفهای انواع مراکز گردشگری مانند هتلها، مهمانپذیرها، اقامتگاههای بومگردی، رستورانها، آژانسهای مسافرتی و دیگر تأسیسات مرتبط میشود .
چارچوبهای قانونی و کاربردی:
زمینه قضایی:
در دعاوی مطرحشده در محاکم، قاضی بر اساس گزارش کارشناسی رسمی دادگستری رشته ایرانگردی و جهانگردی اقدام به صدور حکم میکند. مثالهایی متداول شامل اختلافات آژانسهای مسافرتی با مسافر یا هتل، مسایل زیارتی و سیاحتی، یا ارزیابی کیفیت و نرخ خدمات اقامتی هستند.
زمینه دولتی و اداری:
در مواردی مانند رتبهبندی هتلها و اقامتگاهها، تعیین استاندارد ستاره، بررسی صلاحیت آژانسهای گردشگری یا صدور مجوز فعالیت برای دفاتر خدمات جهانگردی، کارشناسی رسمی دادگستری رشته ایرانگردی و جهانگردی نقش مرکزیتی دارد و گزارشهایش برای تصمیمگیری نهادهای ذیربط (وزرات میراث، گردشگری، دولت شهری و غیره) مرجع محسوب میگردد .
زمینه قراردادی و اقتصادی:
در قراردادها و معاملات مربوط به تأسیسات گردشگری، ارزشگذاری حقالامتیاز یا خرید و فروش امتیازات برند، سرمایهگذاران یا طرفین قرارداد الزاماً به رأی کارشناسی رسمی دادگستری مراجعه میکنند تا از تراز بودن قیمت و اجرای دقیق درجهبندی اطمینان حاصل نمایند .
وظایف و ابزارهای کارشناسی:
تعیین حقالامتیاز و ستارهبندی:
کارشناس موظف است بر اساس آییننامهها و استانداردهای مصوب، سطح خدمات و امکانات را بررسی کرده و درجه (ستاره) و حقالامتیاز مناسب را تعیین نماید .
ارزیابی کیفی مراکز خدماتی:
شامل بازدید میدانی برای تشخیص استانداردهای فضا، تجهیزات ایمنی، سالن پذیرایی، امکانات اقامتی و خدمات گردشگری با رویکردهای فنی و قضایی .
تحلیل موقعیت مکانی و مجوزها:
ارزیابی دسترسی، محل قرارگیری، کفایت برخورداری از خدمات و تناسب با ضوابط قانونی و گردشگری.
ثبت گزارش حرفهای:
تنظیم گزارش مفصل با جداول کیفی و کمی، عکس، سند و دادهمحور؛ مهر و امضا بهعنوان سند رسمی برای ارائه به دادگاه، نهادهای دولتی یا طرفهای قرارداد.
حضور در محاکم قضایی:
در موارد نیاز، حضور در جلسات دادرسی برای توضیح گزارش، پاسخ به سؤالات حضوری و دفاع از نظر کارشناسی الزامی است .
ارزش حقوقی و اجتماعی این صلاحیت:
افزایش شفافیت قضایی: رأی معتبر کارشناسی رسمی به رفع ابهام در پروندههای گردشگری رسمیت میبخشد.
حمایت از حقوق اقتصادی: قیمتگذاری منصفانه و تعیین درجه مناسب، از بروز تعارضات مالی جلوگیری میکند.
ارتقای کیفیت و رفاه عمومی: با کنترل دقیق استانداردها، خدمات گردشگری به سطح مطلوب ارتقاء مییابد.
ایجاد عدالت اداری: در فرایند صدور مجوز یا رتبهبندی تأسیسات، گزارشهای کارشناسی رسمی مبنای تصمیمگیری قرار میگیرد.
نتیجهگیری:
صلاحیت تعیین حقالامتیاز و درجهبندی در امور تخصصی مربوط برای کارشناسی رسمی دادگستری رشته ایرانگردی و جهانگردی نقشی محوری دارد. این فرد بهعنوان بازوی قاضی و دستگاههای اداری، با بهرهگیری از استانداردهای تعریفشده، ابزارهای ارزیابی دقیق، بازدید میدانی و تنظیم گزارش مستند، اطمینان میدهد که خدمات گردشگری از منظر کیفیت، مقدار و قیمت طبق قوانین اجرا شود. این تخصص ضمن ارزش حقوقی و اقتصادی، سهم مهمی در بهبود و رشد صنعت گردشگری ایران دارد.