تشخیص و ارزیابی انواع پوست، چرم، سالامبور و محصولات تولیدی آنها:
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در حوزه محصولات دامی، بهخصوص در زمینه تشخیص و ارزیابی انواع پوست، چرم، سالامبور و روده، نقش محوری در نظام قضایی، اداری و تجاری کشور ایفا میکند. این کارشناسان تنها اشخاص دارای مجوز رسمی از مراجع صالح قضایی هستند که در چارچوب وظایف قانونی خود ارزیابی دقیق و معتبر ارائه میدهند.
حوزهی فعالیت و مأموریت حقوقی
کارشناس رسمی دادگستری محصولات دامی توانایی ارائه گزارشهای تخصصی در پروندههای حقوقی (کیفری و مدنی)، دعاوی بیمهای (مانند ارزیابی خسارت چرم تقلبی)، مناقصات و قراردادهای دولتی مربوط به محصولات دامی را دارد. همچنین در امور مرتبط با بانکها، گمرک و سازمان استاندارد، ارائه تضامین کارشناسی رسمی جهت تایید اصالت و کیفیت از جمله وظایف وی بهشمار میآید .
مسئولیتها و فرایند کارشناسی
کارشناس رسمی دادگستری مسئول اجرای مراحل زیر است:
شناسایی و تفکیک اجزای اولیه: تشخیص لایهها و قسمتهای مختلف پوست حیوان (نظیر پشت، شکم، گردن) جهت تعیین نوع و درجه کیفیت چرم .
بازرسی ویژگیهای کیفی: بررسی ضخامت، یکنواختی، پرزها، واکنش به آتش و نحوه بازتاب نور، با هدف تمایز میان چرم طبیعی و مصنوعی .
تحلیل فرآیند تولید: ارزیابی چگونگی دباغی، رنگآمیزی، دستهبندی (اشبالت، میلینگ، شِرانگ) و تأثیر آن بر کیفیت نهایی کالا .
تعیین قیمت و ارزش ریالی: براساس معیارهای فنی، کیفی و اقتصادی، اعم از وزن، جنس، درجهصحیح بودن مواد اولیه، مستندات و قیمت روز بازار .
همچنین در زمینههای مرتبط با سالامبور (پوست دباغینشده جهت پوشاک یا کاغذ)، و روده حیوانات (مصارف دارویی یا غذایی)، این کارشناسان نسبت به تعیین اصالت، بهداشت و کیفیت محصول وارد عمل میشوند .
ابزار و روشهای تخصصی
برای انجام وظایف، کارشناسان رسمی دادگستری عموماً از ابزار و روشهای ذیل بهره می گیرند:
میکرومتر یا کولیس جهت اندازهگیری ضخامت
تجهیزات نورسنجی یا میکروسکوپی برای بررسی ساختار فیبری
آزمونهای آزمایشگاهی برای سنجش درصد رطوبت، مواد نگهدارنده یا عوامل شیمیایی
بازدید میدانی از کارخانجات دباغی و فرآوری برای مشاهده عملی مراحل تولید و تضمین تطابق با استانداردها
کاربرد تخصصی در نظام حقوقی و اقتصادی
در دعاوی قضایی: کارشناسی رسمی دادگستری، با ارائه نظریه مستند به مرجع قضایی، زمینه لازم برای صدور رأی عادلانه در اختلافات تجاری، بیمهای و کیفری فراهم میآورد .
در ارزیابی خسارت یا عدم اصالت: تشخیص و تعیین میزان خسارت ناشی از فروش محصولات تقلبی یا غیرمرتبط با مشخصات مندرج در قرارداد یا بیمه و ارائه گزارش رسمی بهمنظور مطالبه حق قانونی .
در قراردادهای خرید و فروش بزرگ یا بینالمللی: تضمین کیفیت و ارزش کالا برای واردکنندگان و صادرکنندگان، مخصوصاً در صادرات چرمهای مرغوب ایرانی مانند چرم گاو یا گوسفند .
در گمرک و استاندارد: حضور در تشریفات اظهار کالا جهت تأیید منطبق بودن با تعرفهها و استانداردهای فنی پیش از ترخیص یا ورود به بازار.
اهمیت حقوقی و اقتصادی
وجود کارشناسی رسمی دادگستری در حوزه محصولات دامی موجب ایجاد شفافیت، اعتماد اقتصادی و پیشگیری از تقلب در بازار میشود. امضای گزارشات ایشان در مراجع قضایی، بانکها، بیمهها و مراجع دولتی بار حقوقی دارد و تضمینی برای اعتبار فنی-حقوقی در معاملات و مناقصات به شمار میرود .