تشخیص حدود ثبتی در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی:
مقدمه
صلاحیت تشخیص حدود ثبتی در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی یکی از ارکان مهم و تخصصی در کار کارشناسی رسمی دادگستری محسوب میگردد. این صلاحیت شامل شناسایی مرزها، تعیین وضعیت ثبتی و اعلام موقعیت دقیق زمین در اسناد رسمی و نقشههاست، که در قالب یک گزارش فنی-حقوقی ارائه میشود.
وظایف حقوقی و قضایی
نقش کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت، دخیل بودن در دعاوی حقوقی درباره اراضی فاقد سند، منازعات همسایگی یا تعرض به مرزهاست. در این موارد، گزارش تخصصی کارشناسی به مرجع قضایی کمک مینماید تا فهم دقیقتری از حدود واقعی و وضعیت قانونی زمین داشته باشد. در دعاوی بین اشخاص یا تعارض با سازمان منابع طبیعی، مانند زمانی که سازمان ملی شدن جنگلها مالکیت را به چالش میکشد، نقش کارشناس رسمی دادگستری نقشی کلیدی در تعیین حدود و مستثنیات است .
حوزه کاربرد در اسناد و قراردادها
– در پروندههای ثبت اسناد برای زمینهای فاقد سند کشاورزی، پیش از صدور سند، کارشناسی رسمی دادگستری موظف به جانمایی پلاک در سامانه “شمیم” و تعیین حدود ثبتی است .
– در طی تنظیم قراردادهای بانکی یا بیمهای مرتبط با زمین کشاورزی، گزارش دقیق مرز و مساحت رسمی از طریق نقشههای یوتیام ارائه میشود که مبنای محاسبه وثیقه یا خسارت قرار میگیرد .
ابزارها و روشهای مورد استفاده
– نقشهبرداری دقیق یوتیام (UTM)، استفاده از نقشههای ثبتی و عکسهای هوایی و ماهوارهای برای تطبیق دقیق اسناد قدیمی با وضع موجود .
– رجوع به اسناد ثبتی و نقشه ثبتی قدیمی جهت استخراج حدود اربعه (شمال، جنوب، شرق، غرب) و تطبیق آن با وضع فعلی زمین .
– بازدید میدانی و تعیین عملی حدود، استفاده از نشانههای جغرافیایی مانند کانالها یا نهشتههای طبیعی، و در موارد لازم ایجاد خندق نیممتری برای تثبیت مرز قانونی .
نمونه کاربرد واقعی
– مالکانی که در اثر تجاوز یا تغییر کاربری مرزهای اراضی کشاورزی دچار اختلاف شدهاند، با گزارش دقیق کارشناسی رسمی دادگستری امکان احقاق حق و بازگشت وضعیت مرزها را پیدا میکنند .
– در منازعات با سازمان منابع طبیعی، کارشناس رسمی دادگستری قادر است با بررسی تاریخچه احیای زمین، وجود آثار کشاورزی یا ساختوساز پیش از قانون ملی شدن اراضی، محدوده و تخصیص صحیح را مشخص کند .
اهمیت در نظام حقوقی و اداری
– این گزارش تخصصی به قاضی اجازه میدهد تا حکم قطعی صادر کند، از جمله تعیین مالکیت یا تثبیت سند رسمی براساس حدود ثبتی واقعی.
– همچنین در بخشهای بیمهای و بانکی، نقشه و گزارش کارشناسی، مبنای ارزیابی خسارات، اجرای وثیقه یا قیمتگذاری منصوب میشود.
جمعبندی
صلاحیت تشخیص حدود ثبتی در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی برای کارشناسی رسمی دادگستری شامل بازبینی اسناد ثبتی، نقشهبرداری جیآیاس، بازدید میدانی و تدوین گزارش کامل حقوقی است. این صلاحیت نقش بیبدیلی در شفافسازی مالکیتها، کاهش دعاوی و اجرای عدالت دارد. استفاده از این ظرفیت تخصصی با تکیه به مبانی حقوقی و ابزارهای دقیق فنی، بنیان المانهایی مانند صدور سند رسمی، تعیین خسارات، و جلوگیری از تعرض به زمین را مستحکم میسازد.