بررسی کیفیت جیره ی غذایی ماهی ها و آبزیان و در صورت وارد آمدن خسارت تعیین خسارت وارد شده به غذاهای آن ها:
در نظام قضایی و اداری جمهوری اسلامی ایران، کارشناسی رسمی دادگستری شیلات و آبزیان با صلاحیت مشخص در زمینه بررسی کیفیت جیره غذایی ماهیها و سایر آبزیان، نقش بسیار مهمی در تعیین دقیق خسارات ناشی از تغذیه نامطلوب یا تقلبی ایفا میکند. این صلاحیت قانونی، چارچوب عملکرد و کاربردهای حرفهای مشخصی در پرتو قوانین و آییننامههای جاری دارد و ملزومات آن کاملاً با مأموریت حمایت و صیانت از حقوق ذینفعان در دعاوی قضایی، مراجع اداری و دعاوی بیمهای همراستاست.
عملکرد قانونی و حوزه اقدام
۱. نظارت فنی قضایی و اداری:
هنگام بروز اختلاف در گِرد تغذیه آبزیان در مراکز پرورشی—اعم از استخرها، قفسها یا تجهیزات بسته—دادگاه یا مرجع اداری مربوطه، کارشناسی رسمی دادگستری شیلات و آبزیان را برای بررسی شرایط فنی، نوع و کیفیت جیره غذایی به کار میگیرد .
۲. تشخیص و سنجش خسارت:
در مواردی که استفاده از غذای نامناسب یا غیر استاندارد باعث تلفات، کاهش رشد، آلودگی آب یا پیامدهای زیستمحیطی شود، تشخیص این خسارات و تعیین مبلغ مالی آن، وظیفه رسمی این کارشناسان است .
۳. ارزیابی تجهیزات تغذیه و بهداشتی:
ابزارهایی مانند دستگاه تولید پلت، فیلترها، نازلهای پخش غذا و تجهیزات ضدآلودگی، همه زیر نظر ایشان بررسی فنی میشوند تا از کارایی، سلامت، رعایت استانداردها و تطابق با اصول کارشناسی رسمی دادگستری شیلات و آبزیان اطمینان حاصل گردد .
ابزارها و روشهای عملی
نمونهگیری و آزمون میکروبی/شیمیایی: برای تشخیص افزودنیهای غیرمجاز، باقیمانده مواد دارویی یا کاهش کیفیت ترکیبات مفید، از روشهای آزمایشگاهی تخصصی بهرهگیری میشود .
بازدید حضوری از تأسیسات پرورشی: کارشناسی رسمی دادگستری شیلات و آبزیان به بررسی عملی وضعیت تغذیه، انبارداری جیرهها، سیستمی بودن تغذیه و رعایت استانداردها میپردازد .
ارزیابی اسناد فنی و مالی: بررسی فاکتورها، دفترچههای ثبت تغذیه و قراردادهای مرتبط با خرید و مصرف غذا از دیگر ابزارهای محاسباتی این کارشناسان است.
کاربرد در نظام قضایی و اجرایی
در دعاوی کیفری یا مدنی مرتبط با تلفات غیرقابل قبول ماهیان، «کارشناسی رسمی دادگستری شیلات و آبزیان» گزارش فنی ارائه داده و خسارت مالی، جمعیت آسیبدیده و مسئولیتهای ناشی از آن را تعیین میکند.
در دعاوی بیمهای، شرکتهای بیمه از این گزارش برای محاسبه خسارت و تعیین میزان جبران استفاده میکنند.
در بازدید ادارات شیلات و سازمانهای زیستمحیطی، برای ارزیابی رعایت سلامت آبزیان و جلوگیری از آلودگی منابع آبی، نظر رسمی این کارشناسان بهعنوان مستند حقوقی لحاظ میشود .
اهمیت و ارزش افزوده حقوقی
تضمین عدالت قضایی و شفافیت در تعیین خسارات ناشی از تغذیه ناسالم یا غیر استاندارد.
صدور گواهیهای کارشناسی با پشتوانه علمی و قانونی، قابل اتکا در مراجع قضایی، بیمهای و نظارتی.
پیشگیری از بروز اختلاف، آلودگی زیستمحیطی و تلفات گسترده در واحدهای پرورشی، با اعمال نظارت دقیق و اقدامات اصلاحی توصیهشده.
به این ترتیب، کارشناسی رسمی دادگستری شیلات و آبزیان با تأکید بر بررسی کیفی جیره غذایی ماهیان، کنترل فنی تجهیزات تغذیه و توثیق خسارات در چارچوب قانون، نقشی کلیدی در پشتیبانی از حقوق زیستمحیطی، اقتصادی و قضایی ایفا میکند.