صلاحیت «کارشناس رسمی دادگستری در رشته تشخیص اصالت خط، امضا و اثر انگشت» یکی از تخصصهای مهم در نظام قضائی ایران است که در راستای حفظ صحت و اعتبار اسناد رسمی و عادی، نقش حیاتی ایفا میکند. این صلاحیت به کارشناسان رسمی دادگستری این امکان را میدهد که با استفاده از ابزارهای تخصصی و روشهای علمی، به تحلیل و ارزیابی اصالت خطوط دستنویس، امضاها و آثار انگشت پرداخته و در فرآیندهای قضائی و حقوقی اظهار نظر کنند.
وظایف و مسئولیتها
کارشناس رسمی دادگستری در این رشته، مسئولیتهای متعددی را بر عهده دارد که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تشخیص اصالت خطوط دستنویس و تایپی: بررسی و مقایسه خطوط دستنویس و تایپی به منظور شناسایی اصالت یا جعل آنها.
تحلیل و ارزیابی امضاها: بررسی امضاهای موجود در اسناد به منظور تعیین اصالت آنها و شناسایی امضاهای جعلی.
مطالعه آثار انگشت: تحلیل و بررسی آثار انگشت به جا مانده بر روی اسناد و تطبیق آنها با نمونههای موجود.
تعیین قدمت زمانی اسناد: با استفاده از روشهای علمی، تعیین زمان تقریبی تحریر و تنظیم اسناد به منظور شناسایی تقدم و تأخر آنها.
بررسی پاکشدگیها و الصاقها: تحلیل و بررسی پاکشدگیها، الصاقها و تغییرات فیزیکی و شیمیایی در اسناد به منظور شناسایی دستکاریهای احتمالی.
ابزارها و روشها
برای انجام این وظایف، کارشناس رسمی دادگستری از ابزارها و روشهای متعددی استفاده میکند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
میکروسکوپهای دیجیتال و آنالوگ: برای بررسی جزئیات خطوط و امضاها.
دوربینهای با وضوح بالا: برای ثبت تصاویر دقیق از اسناد و آثار انگشت.
مواد شیمیایی خاص: برای شناسایی و تحلیل جوهرها و کاغذهای استفاده شده در اسناد.
نرمافزارهای تخصصی: برای تحلیل و مقایسه خطوط و امضاها.
این ابزارها به کارشناس این امکان را میدهند که با دقت بالا، اصالت اسناد را بررسی کرده و در فرآیندهای قضائی و حقوقی اظهار نظر کنند.
کاربردها در نظام قضائی و حقوقی
صلاحیت «کارشناس رسمی دادگستری در رشته تشخیص اصالت خط، امضا و اثر انگشت» در موارد متعددی در نظام قضائی و حقوقی ایران کاربرد دارد:
رسیدگی به دعاوی مرتبط با جعل اسناد: در پروندههایی که ادعای جعل اسناد مطرح است، کارشناس با بررسی خطوط، امضاها و آثار انگشت، اصالت سند را تعیین میکند.
تعیین صحت اسناد در معاملات مالی: در معاملات مالی بزرگ، برای اطمینان از صحت اسناد، بررسی اصالت آنها توسط کارشناس ضروری است.
تحلیل اسناد در پروندههای کیفری: در پروندههای کیفری که اسناد به عنوان مدرک مطرح هستند، کارشناس با بررسی اصالت اسناد، به روشن شدن حقیقت کمک میکند.
ارزیابی اسناد در پروندههای ارث و میراث: در مواردی که اسناد مربوط به ارث و میراث مورد بررسی قرار میگیرند، کارشناس با تعیین اصالت اسناد، از بروز اختلافات جلوگیری میکند.