بررسی و اعلام نظر در مورد معافیت ها و ممنوعیت های گمرکی:
کارشناس رسمی دادگستری امور گمرکی دارای صلاحیت ویژهای در ارجاعات قضایی و اداری است که بهصورت تخصصی به بررسی موارد مرتبط با مرزهای تجاری کشور میپردازد. در این صلاحیت، تمرکز اصلی بر موضوعاتی چون بررسی و اعلام نظر در زمینه معافیتها و ممنوعیتهای گمرکی قرار دارد. این وظیفه در چهارچوب قانونی و عرف گمرکی انجام میشود تا از تضییع حقوق دولت، تجار یا واردکنندگان جلوگیری شود.
دامنه و کاربرد صلاحیت
ارزیابی اسناد گمرکی و تجاری: این تخصص شامل تحلیل اسناد ارسالشده توسط گمرک یا واردکننده برای تشخیص تطابق کامل آنها با معیارهای قانونی است. بدینوسیله، نیازمندیها و اختلافات از قبیل نحوه ثبت تعرفه، ارزشگذاری، یا تخصیص معافیتها بررسی میشود .
بررسی معافیت گمرکی: تشخیص اینکه کالایی بر اساس قوانین مالیاتی و گمرکی کشور مشمول معافیت هست یا خیر، یکی از موارد حیاتی تخصص است؛ خصوصاً زمانی که تفسیر قانون محل اختلاف باشد .
بررسی ممنوعیت گمرکی: تعیین اینکه آیا کالایی وفق قوانین گمرکی ممنوع اعلام شده یا خیر، بهویژه در موارد کالاهای ممنوعه یا شبهمجاز، توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام میپذیرد .
ابزار و روشهای حرفهای
تحلیل تعرفه و طبقهبندی بر اساس سیستم HS: کارشناس موظف است با نگاه تخصصی، طبقهبندی کالایی را که بهصورت جدی در تعرفهگذاری اخلال ایجاد میکند بررسی نماید .
مطابقت ارزش کالا با مفاد قانون امور گمرکی: در بسیاری از پروندهها، اختلاف در ارزش اعلامشده کالا مطرح میشود؛ کارشناس رسمی دادگستری به تحلیل دقیق اسناد مالی، فاکتورها، قراردادها و نمونههای مشابه میپردازد.
بررسی مصادیق قاچاق یا ممنوعیت: با توجه به راهکارهای قانونی تشخیص کالای قاچاق یا ممنوع، کارشناس موظف است موارد را بر پایه تطبیق مستندات با قوانین قاچاق و آییننامههای اجرایی بررسی کند .
مسئولیتها در فرایند قضایی و اداری
اظهار نظر تخصصی در مراجع قضایی و کمیسیونها: کارشناس رسمی دادگستری امور گمرکی در جلسات دادگستری یا کمیسیونهای اختلاف کالایی، با ارائه گزارشهای مستند و ادله حقوقی، در تصمیمگیری نهایی مؤثر است .
حلوفصل اختلاف بین گمرک و تجار: در شرایط تعارض میان صاحب کالا و گمرک، این کارشناس مرجع بررسی تخصصی اختلافات بوده و گزارش وی در مراجع قضایی یا اداری جهت تسویه حساب و تعیین تکلیف نهایی ارجاع میشود .
رفع آثار حقوقی جریمه یا برخورد قانونی: در پروندههایی که مشمول جرایم گمرکی یا ممانعت از ورود/خروج کالا هستند، نظر کارشناسی رسمی دادگستری نقش کلیدی در جلوگیری از اعمال ضدحقوقی یا تقلیل جریمهها دارد.
ارزش افزوده برای نظام اقتصادی و قضایی کشور
ارتقای دقت محاسبات گمرکی: با تحلیل دقیق تعرفهها، ارزشگذاری و معافیتها، امکان سوءاستفاده کاهش مییابد .
تقویت شفافیت در تشریفات واردات و صادرات: با وجود گویایی ضوابط در اظهارنامهها و مستندات، کارشناس رسمی دادگستری نقش بازدارنده پیش از ورود کالا ایفا میکند.
اجرای عادلانه قوانین و حمایت از حقوق ذینفعان: با اظهار نظر مستدل و قانونی، در تصمیمات دستگاه قضایی یا اداری بازدارنده ناعدالتی و حمایت کننده حق واقعی مردم و دولت است .
بهطور خلاصه، صلاحیت بررسی و اعلام نظر در خصوص معافیتها و ممنوعیتهای گمرکی، با هدف تضمین اجرای صادقانه قوانین گمرکی و برخورداری از چارچوب قانونی، یک رکن ضروری و تخصصی در نظام قضایی و اداری ایران است. این نوع کارشناسی رسمی دادگستری، با تحلیل اسناد، بررسی مصادیق قانونی و ارائه گزارش دقیق، زمینهساز تصمیمگیری منصفانه در پروندههای گمرکی میباشد و در حمایت از امنیت اقتصادی و حقوق طرفین نقشی بیبدیل دارد.