بررسی و اظهارنظر در خصوص موقعیت محلی اماکن اقامتی، پذیرایی و آژانسهای مسافرتی:
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته ایرانگردی و جهانگردی به کارشناسان رسمی دادگستری اجازه میدهد تا در دعاوی حقوقی و کیفری مرتبط با خدمات سفر، اقامت و پذیرایی، اظهارنظر تخصصی کرده و خسارت را برآورد نمایند. این صلاحیت بهطور مشخص شامل:
‑ اظهارنظر کارشناسی درباره کیفیت خدمات سیاحتی و زیارتی، بهویژه در اختلافات میان مسافر و آژانس یا دفاتر هواپیمایی ؛
‑ بررسی و ارزیابی کیفی اماکن اقامتی (مانند هتلها، مهمانپذیرها، اقامتگاههای بومگردی) و اظهارنظر درباره عدم رعایت استانداردهای تسهیلات مسافر ؛
‑ بررسی و اظهارنظر درباره اماکن پذیرایی (رستورانها، سالنهای خدماتی، سفرهخانهها) در دعاوی میان فعالان صنعت گردشگری یا مسافر و مرکز ارائهدهنده خدمات ؛
‑ تحلیل و تشخیص موقعیت مکانی اماکن اقامتی، پذیرایی و دفاتر آژانس مسافرتی از منظر قانونی و استانداردهای صنعتی و شهری و ارائه مستند به مراجع قضایی ؛
‑ تعیین حقالامتیاز و درجهبندی اماکن و آژانسهای خدمات جهانگردی، بهمنظور ارزیابی و قیمتگذاری حقوقی در قراردادها یا دعاوی مالی ؛
‑ اظهارنظر درباره خسارات ناشی از تخلفات دفاتر خدمات جهانگردی، دفاتر هواپیمایی یا هتلها در سطح شهرستان یا کشوری ؛
‑ بررسی دستورالعملها و مصوبات رسمی مرتبط با خدمات ایرانگردی و جهانگردی و تطبیق آنها در پروندههای قضایی یا گزارشهای اداری .
حیطه فعالیت و مسئولیتهای تخصصی
در فضای قضایی ایران، صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در این رشته نقش مستقیم و قانونی دارد. مراجع قضایی و سازمانهایی مانند شورای حل اختلاف گردشگری، درخواست اظهارنظر کارشناسی میکنند تا کیفیت خدمات سفر، استانداردهای اقامت و پذیرایی، رعایت قوانین گردشگری و توافقات قراردادی بررسی گردد. کارشناس رسمی دادگستری با استناد به استانداردهای قراردادی، پروانه فعالیت دفاتر خدماتی، اسناد مالی و ادله میدانی، گزارش کارشناسی را به دادگاه یا مرجع اداری ارائه میدهد .
در دعاوی حقوقی مانند شکایت مسافر از آژانس مسافرتی یا اختلاف میان هتل و آژانس، کارشناس رسمی دادگستری ایرانگردی و جهانگردی ضمن بازدید محل، بررسی سوابق و مستندات قرارداد، میزان خسارت مالی، کیفیت خدمات ارائهشده، تطابق با استانداردها و موقعیت مکانی را تحلیل میکند و بر اساس آن گزارش رسمی صادر مینماید. در دعاوی کیفری نظیر عدم ارائه خدمات مقرون به قرارداد یا خطر جانی در محل اقامت، اظهارنظر کارشناسی میتواند نقش تعیینکنندهای در صدور حکم داشته باشد .
ابزارها و روشهای اجرایی
کارشناس رسمی دادگستری ایرانگردی و جهانگردی برای اجرای این صلاحیت از ابزارها و روشهای زیر استفاده میکند:
‑ بازدید حضوری از محل برای ارزیابی وضعیت واقعی مکان، استانداردها، امکانات و موقعیت جغرافیایی نسبت به مدارک موجود؛
‑ مطالعه قراردادها، فاکتورها، استانداردهای مرتبط با خدمات هتل، پذیرایی و سفر؛
‑ ارزیابی مالی با استفاده از نرخهای مصوب یا عرف حرفهای؛
‑ بررسی تطابق با مقررات و دستورالعملهای سازمان میراث فرهنگی یا نهادهای ذیربط؛
‑ تهیه گزارش مکتوب و توصیفی همراه با مستندات تصویری و عددی برای ارائه به مراجع قضایی یا اداری؛
‑ مشاوره قضایی به مقام قضایی یا شورا در طول فرآیند رسیدگی یا اجرای حکم.
موارد کاربرد عملی و ارزش حقوقی
در طیف گستردهای از پروندهها در کشور، کارشناس رسمی دادگستری ایرانگردی و جهانگردی ایفای نقش میکند:
‑ دعاوی مسافر علیه آژانسهای هواپیمایی یا خدمات دهندگان تور سیاحتی، هنگام عدم ارائه خدمات، اختلاف در مبلغ یا کیفیت ارائهشده ؛
‑ اختلاف میان آژانسهای مسافرتی و هتلها یا سایر عوامل در زمینه بازگشت وجه، تهاتر، یا عدم اجرای تعهدات قراردادی ؛
‑ دعاوی میان دفاتر خدمات گردشگری و مراجع میراث فرهنگی در موارد بهرهبرداری یا استانداردسازی مناطق تاریخی-فرهنگی ؛
‑ موارد مطرحشده در شورای حل اختلاف گردشگری که نیازمند گزارش رسمی درباره خسارت احتمالی از ضمانتنامه اجرایی آژانسها است .
نتیجهگیری
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته ایرانگردی و جهانگردی، چارچوب قانونی تخصصی برای بررسی دقیق موضوعاتی مانند موقعیت محلی اماکن اقامتی، کیفیت خدمات گردشگری، محاسبه خسارت و تعیین حقالامتیاز فراهم میکند. ابزارهای میدانی، مستندسازی دقیق و اظهارنظر رسمی این کارشناسان، امکان تصمیمگیری مستدل قضایی و اداری را فراهم کرده و اعتماد در صنعت گردشگری و جهانگردی کشور را افزایش میدهد.