متن معرفی صلاحیت مهندسی پزشکی (تجهیزات پزشکی) — تمرکز: بررسی مواد قابل کاشت در بدن
صلاحیت «مهندسی پزشکی (تجهیزات پزشکی)» در چارچوب فعالیتهای رسمی کارشناسی رسمی دادگستری شامل بررسی فنی، تطبیقی و ارزیابی مواد و اجزای پزشکی است که بهصورت مستقیم در تماس یا درون بافتهای انسانی قرار میگیرند. این صلاحیت بهطور مشخص حق اظهار نظر تخصصی و تهیه گزارش رسمی درباره ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیومتریکِ مواد ایمپلنتی (از جمله ایمپلنتهای دندانی و ارتوپدی، پیشمیکرها، مواد دندانپزشکی و چشمپزشکی، پروتزهای مفصلی و قلبی، دریچههای مصنوعی، غشاهای سوختگی و پوست مصنوعی و سامانههای رهایش دارو) را برای کارشناسی رسمی دادگستری فراهم میسازد.
وظیفه اصلی کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت عبارت است از تعیین انطباق مواد و قطعات با استانداردهای فنی و مقررات مرتبط، تشخیص علل فنی بروز عیوب یا عوارض، ارزیابی میزان و منشأ خسارت، و ارائه نظر مستند و قابل اتکا به مراجع قضایی و اداری. گزارشهای رسمی معمولاً شامل ارزیابی عدم تطابق با استانداردها، تحلیل علل شکست و پیشنهاد راهکارهای فنی یا آزمایشگاهی برای تعیین منشأ مشکل میباشند؛ این گزارشها مبنای تصمیمگیری در دعاوی قضایی، دعاوی اداری، و اختلافات قراردادی قرار میگیرند.
دامنه کاربرد گزارشهای کارشناسی رسمی دادگستری در این حوزه گسترده است و شامل موارد زیر میگردد: رسیدگیهای کیفری و حقوقی پیرامون ورود یا کاربرد ایمپلنت نامرغوب، ارزیابی تطابق واردات یا تولیدات با مشخصات اعلامشده در قراردادهای دولتی، تعیین میزان خسارت در پروندههای بیمهای و بانکی، بررسی علل نارساییهای پس از عمل و اختلافات پزشکی-فنی بین بیمار و ارائهدهنده خدمات، و نظارت فنی در مناقصات و معاملات دولتی مرتبط با تجهیزات قابل کاشت.
روشها و ابزار مورد استفاده توسط کارشناسی رسمی دادگستری در بررسی مواد قابل کاشت شامل بازرسی فنی-چشمی، تستهای مکانیکی (مانند آزمون کشش، خستگی و سختی)، آنالیزهای شیمیایی و میکروسکوپی (شناسایی فلزات، آلیاژها، پلیمرها و پوششها)، آزمونهای زیستسازگاری در محدوده شرح وظایف گزارششده، و بررسی مستندات فنی تولید، پروتکلهای استریلیزاسیون و گزارشهای کنترل کیفیت کارخانهای میگردد. در موارد لازم، کارشناسی رسمی دادگستری میتواند نمونهبرداری برای آزمایشگاههای مجاز را پیشنهاد یا انجام دهد و نتیجه آزمایشها را در گزارش رسمی منعکس سازد.
مسئولیت حقوقی و حرفهای کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت شامل ارائه گزارش صریح، مبتنی بر شواهد و قابل استناد در محکمه، رعایت بیطرفی و شفافیت در روشهای آزمایشی، و اعلام حدود علمی و عملی نظر است. این گزارشها باید روشن سازند که نظریهپردازی فراتر از دادههای مستند صورت نگرفته و در صورت نیاز به تستهای بیشتر، پیشنهادات لازم برای تکمیل بررسی ارائه گردد. نظر رسمی کارشناسی رسمی دادگستری در بسیاری از پروندهها نقش تعیینکنندهای در نتیجه قضایی، تعیین میزان خسارت، و حل و فصل اختلافات اداری و قراردادی ایفا میکند.
در نتیجه، این صلاحیت از کارشناسی رسمی دادگستری نقش کلیدی در تضمین سلامت فنی تصمیمات قضایی و اداری در پروندههای مرتبط با مواد قابل کاشت ایفا میکند؛ بدین ترتیب گزارشهای رسمیِ تهیهشده توسط چنین کارشناسانی، ابزار حقوقی و فنی ضروری برای اثبات، نفی یا تعیین حدود مسئولیت و خسارت در نظام قضایی و اجرایی ایران محسوب میگردد.