بررسی فنی و اقتصادی طرح های مهندسی پزشکی و اعضای مصنوعی
صلاحیت یادشده به کارشناسی رسمی دادگستری این امکان را میدهد که در چارچوب قانون، مرجع قانونی فنی-تخصصی در پروندههای قضایی و بیرون از آن باشد. در دعاوی حقوقی، انتظامی یا کیفری مرتبط با تولید یا کاربرد تجهیزات و اعضای مصنوعی (پروتزهای پزشکی) یا طرحهای مهندسی پزشکی، این کارشناس موضوع را از جنبههای فنی، ایمنی، کارکرد و توجیه پذیری اقتصادی بررسی میکند. نقش وی مطالبهشده از سوی دادگاه یا مراجع اداری، اعتباری قانونی و قابل اعتماد برای تصمیمگیری فراهم میآورد.
حوزههای تخصصی و موارد کاربرد
۱. ارزیابی طرحهای مهندسی پزشکی
تحلیل تخصصی طراحی و عملکرد پروتزها، ایمپلنتها (مفصلی، دندان، قلبی، دریچهای و…) یا اعضای مصنوعی.
بررسی انطباق طرح با استانداردهای عملکردی و ایمنی، از جمله تحلیل مواد و ویژگیهای مکانیکی و بیولوژیکی (بیومتریال).
۲. سنجش اقتصادی
تحلیل هزینه–فایده، برآورد قیمت تمامشده، مقایسه با نمونههای موجود و تعیین توجیهپذیری مالی طرح.
ارائه استدلال اقتصادی برای استفاده یا رد طرح در اسناد دادگاهی یا قراردادی .
۳. ارزیابی مواد و تجهیزات مصرفی
بررسی مواد بهکاررفته در تولید اعضای مصنوعی، کیفیت و مطابقت با استانداردهای دارویی و تجهیزات پزشکی.
بررسی انطباق فرآیند ساخت با مقررات بهداشتی و ایمنی پزشکی.
۴. گزارش در دعاوی و قراردادها
ارائه گزارشهای کارشناسی جهت اثبات خسارت یا پیشگیری از ادعاهای حقوقی
تفکیک مسئولیتها و تعیین تقصیر در اختلافات فنی-تولیدی مرتبط با اجزای پزشکی .
ابزار، روشها و فرآیندهای کارشناسی
۱. بازدید و مستندسازی میدانی
بازدید از کارگاه یا خط تولید عضو مصنوعی، مستندسازی فنی تجهیزات و محیط تولید (شامل اتاق تمیز، تستبنچها، وسیلهسنجش مقاومت و ایمنی).
۲. تحلیل فنی-مهندسی
استفاده از ابزار اندازهگیری مکانیکی، شیمیایی و الکتریکی جهت سنجش مقاومت مواد، پایداری ساخت، و ایمنی الکتریکی (بیوالکتریک). بررسی صحت کارکرد سنسورها، کنترلکنندهها، خروجیهای صوتی/تصویری یا میدانهای الکتریکی تجهیزات.
۳. مطالعه اسناد و استانداردها
مطابقت گزارش با استانداردهای ملی و بینالمللی تجهیزات پزشکی، بررسی اسناد قرارداد، شناسنامه فنی تجهیزات و استناد به آزمایشهای کنترل کیفیت.
۴. تحلیل اقتصادی و مستندسازی گزارش
ارزیابی مالی بر مبنای نرخهای جاری، هزینههای تولید، مصرف مواد، تعمیر و نگهداری. تأکید بر شفافیت در منطق اقتصادی و رجوع به روشهای محاسباتی قابل راستیآزمایی.
جایگاه در نظام حقوقی و اداری ایران
در محاکم قضایی: رأی کارشناسی بهعنوان سند رسمی تحت مادههای قانونی معتبر در دعاوی کیفری یا حقوقی مرتبط با تجهیزات پزشکی منصوب میشود.
در دعاوی بیمه و بانکی: برای تشخیص خسارت، ارزیابی سرمایهگذاری روی تجهیزات یا طرحها، مدارک زیربنایی فراهم میآورد.
در قراردادهای دولتی و خصوصی: در بررسی فنی-اقتصادی طرح و تعیین شرایط قراردادی و بررسی اختلافات تخصصی، گزارش کارشناس رسمی دادگستری صاحب اعتبار حقوقی است.
ارزش حقوقی و فنی
استحکام اقامه دلایل در دعاوی مرتبط با فناوریهای پزشکی
جلوگیری از زیانهای ناشی از تصمیمات اشتباه یا استفاده از تجهیزات نامرغوب
تأمین روند صحیح حقوقی حوزه سرمایهگذاری و بهداشت
افزایش شفافیت و اعتماد در تعامل بین تولیدکننده، مصرفکننده و نهادهای نظارتی
جمعبندی
صلاحیت بررسی فنی و اقتصادی طرحهای مهندسی پزشکی و اعضای مصنوعی، نقش تأثیرگذاری در تأمین عدالت فنی و حقوقی ایفا میکند. این فعالیت که در انحصار کارشناسی رسمی دادگستری تخصصی است، با بهرهگیری از ابزارهای مهندسی، مستندسازی دقیق، تحلیل اقتصادی و گزارشنویسی قضایی، به حل مسائل پیچیده و پرریسک حوزه تجهیزات و طرحهای پزشکی کمک میکند. این صلاحیت، بخش حیاتی و تخصصی ساختار حمایتی در برابر مخاطرات فنی و اقتصادی در نظام حقوقی و خدمات سلامت کشور است.