براورد خسارت وارده به غلات، گیاهان صنعتی، روغنی، دارویی و ادویه ای و محصولات آنها توسط کاربرد علف کش ها

براورد خسارت وارده به غلات، گیاهان صنعتی، روغنی، دارویی و ادویه ای و محصولات آنها توسط کاربرد علف کش ها:

در نظام قضایی و حقوقی ایران، کارشناسی رسمی دادگستری در رشته کشاورزی و منابع طبیعی دارای نقشی حیاتی در تحلیل، اندازه‌گیری و گزارش خسارات ناشی از عوامل محیطی و فنی به محصولات کشاورزی است. یکی از مهم‌ترین موارد کاربرد این صلاحیت، تحلیل و برآورد خسارت وارده به غلات، گیاهان صنعتی، روغنی، دارویی و ادویه‌ای در اثر مصرف یا کاربرد نادرست علف‌کش‌ها است.

وظایف و حیطه فعالیت

۱. تعیین میزان خسارت مالی و کمّی تولید

کارشناس رسمی دادگستری در این صلاحیت موظف است ضمن ارزیابی دقیق میزان تولیدی که تحت تأثیر علف‌کش‌ها کاهش یافته، ارزش مالی آن را بر اساس معیارهایی مانند قیمت بازار، هزینه‌های تولید و ارزش افزوده مشخص نماید .

۲. تشخیص علل تخصصی خسارت

با استفاده از ابزارهای فنی، شیمیایی و میکروبیولوژیک خاک، کود و محصولات، کارشناسی رسمی دادگستری می‌تواند تعیین کند که آیا علت خسارت، ترکیب مخرب یا تقلبی موجود در علف‌کش بوده یا نحوه‌ی مصرف، مثل دوز بیش‌ازحد یا زمان نامناسب، موجب کاهش عملکرد شده است .

۳. ارزیابی کیفیت و استاندارد سموم

یکی از مسئولیت‌های کلیدی متخصص رسمی، بررسی و تحلیل نمونه‌برداری از سموم مورد استفاده است. این بررسی شامل ارزیابی انطباق با استانداردهای فنی، بررسی فساد یا تقلبی بودن محصول و مشخص کردن تأثیر آن بر محصولات کشاورزی می‌شود .

استفاده از ابزارهای فنی و داده‌های تکمیلی

برای ارائه یک گزارش جامع، کارشناسی رسمی دادگستری از ابزارهایی همچون تصاویر ماهواره‌ای و هوایی، نقشه‌برداری اراضی، کار با نرم‌افزارهای محاسباتی و تحلیل کیفی-کمی خاک و سموم استفاده می‌کند. این ابزارها در تشخیص زودهنگام و گزارش دقیق خسارت بسیار مؤثر هستند .

زمینه‌ها و موارد کاربرد

پرونده‌های قضایی

در دعاوی مرتبط با کشاورزان، شرکت‌های خواربار، بیمه‌ها یا ادارات جهاد کشاورزی، متخصص رسمی دادگستری نظرات فنی لازم را پیرامون خسارت محرز ناشی از مصرف سم در مجرای قانونی ارائه می‌دهد .

ارزیابی قراردادی و بیمه‌ای

در قراردادهای خرید و فروش محصولات یا پوشش بیمه‌ای کشاورزی، کارشناسی رسمی دادگستری نقش کلیدی در تعیین کیفیت و ارزش محصولات، مشخص کردن سطح خسارت و محاسبه خسارات قانونی دارد .

تیم‌های تحقیق و داوری تخصصی

در صورت بروز اختلاف میان کشاورز و تأمین‌کننده سم یا مشاور کشاورزی، کارشناسی رسمی دادگستری به‌عنوان داور تخصصی، مستندات علمی و عملی خود را در جلسات داوری یا کمیسیون‌های فنی ارائه می‌نماید .

ابزارها و روش‌های حرفه‌ای

نمونه‌برداری و آنالیز کیفی-کمی

گرفتن نمونه از خاک، گیاه، آب و سموم همراه با آنالیزهایی شامل بررسی مواد موثره، pH، آنالیز میکروبیولوژیک و رسوبات، به منظور استخراج نتایج دقیق علمی و قابل استناد قانونی .

تحلیل نقشه، عکس و تصویر ماهواره‌ای

استفاده از داده‌های مکانی و زمانی برای واکاوی تغییرات عملکرد مزارع و تعیین دقیق میزان خسارت ناشی از سموم .

محاسبات اقتصادی خسارت

محاسبه مزد مبتنی بر تعرفه‌های رسمی قضایی، محاسبه هزینه‌های جایگزینی محصول از دست‌رفته یا آسیب‌دیده و تخمین هزینه‌های تولید مجدد بر اساس داده‌های واقعی .

ارزش و اثرگذاری در نظام حقوقی

افزایش شفافیت در دعاوی قضایی

با ارائه گزارش‌های دقیق و مستند، کارشناسی رسمی دادگستری از سردرگمی قضات و طرفین دعوی جلوگیری می‌کند و موجب تسریع صدور رأی می‌شود.

حمایت از حقوق قانونی کشاورزان

در صورت وقوع خسارت ناشی از علف‌کش‌ها، گزارش تخصصی امکان مطالبه عادلانه خسارت را فراهم می‌سازد و مانع تضییع حقوق متقاضی می‌شود.

تضمین اجرای صحیح مقررات فنی و محیط زیستی

با گزارش دقیق کیفیت و ترکیبات سموم مصرفی، امکان شناسایی تخلفات تولیدکنندگان یا توزیع‌کنندگان فراهم شده و به تهدید سلامت زیستی و محیط‌زیستی کشور پاسخ داده می‌شود.

در جمع‌بندی، صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته کشاورزی و منابع طبیعی برای برآورد خسارت وارده به غلات، گیاهان صنعتی، روغنی، دارویی و ادویه‌ای توسط کاربرد علف‌کش‌ها، نقشی کلیدی در نظام قضایی، بیمه‌ای و فنی کشور دارد. این صلاحیت زمینه‌ساز حمایت از حق کشاورزان، ارتقاء کیفیت گزارش‌دهی تخصصی و تضمین عدالت در فرآیند رسیدگی قضایی و اجرایی است.