برآورد میزان هزینه ها و مخارج اقامتی و پذیرائی در صنعت توریسم:
در چارچوب رشته ایرانگردی و جهانگردی، کارشناسی رسمی دادگستری با این صلاحیت در ایران مسئول انجام ارزیابیهای تخصصی و قانونی برای برآورد دقیق انواع هزینههای مرتبط با اقامت و پذیرایی در صنعت توریسم است. این صلاحیت پایه، در دعاوی رسمی و اداری مورد مراجعه قرار میگیرد و در پروندههای قضایی در سطح شهرستانها و کشور قابل ارجاع است .
وظایف و نقش قانونی
کارشناس رسمی دادگستری موظف است در مواردی مانند شکایت مسافر از قیمتهای اخذ شده توسط هتل، مهمانپذیر، سفرهخانه یا آژانس گردشگری نسبت به بررسی قرارداد، لیست هزینهها، کیفیت ارائه خدمات و مقررات مربوط اظهار نظر کند. همینطور در دعاوی کیفری یا حقوقی مرتبط با عدم ارائه خدمات مطابق تعرفه یا استاندارد، ارزیابی خسارت ناشی از مازاد هزینه بر عهده وی قرار دارد .
در پروندههای قضایی همچون شورای حل اختلاف گردشگری، هنگامی که مسافر یا آژانس گردشگری در خصوص هزینههای تور یا خدمات اقامتی شکایت میکنند، گزارش کارشناسی رسمی دادگستری مبنای محاسبه خسارت و تسویه از طریق ضمانتنامهها مانند ضمانتنامههای مرجوعی معرفیشده به سازمان میراث فرهنگی است .
ابزارها و روش اجرا
برای انجام ارزیابی، کارشناسی رسمی دادگستری ابزارها و منابع زیر را استفاده میکند: بررسی قرارداد مسافرتی یا اقامتی، صورتحساب هزینه و صورت خدمات ارائهشده، استانداردهای ملی و بینالمللی مرتبط با توریسم، نرخ مصوب آژانس یا هتل، و در صورت لزوم بازدید میدانی از اماکن اقامتی و پذیرایی. بهعلاوه، تحلیل اسناد پشتیبان مانند فیشهای پرداختی، رزروهای رسمی، تعرفههای ابلاغشده و رویههای قابل استنادی در صنعت گردشگری استفاده میشود .
حوزههای کاربرد
این صلاحیت معمولاً در موارد زیر کاربرد دارد:
ارزیابی هزینه تورهای سیاحتی و زیارتی شامل اسکان، پذیرائی و خدمات جانبی.
تعیین تفاوت میان هزینه واقعی ارائهشده و هزینه مندرج در قرارداد یا تعرفه.
بررسی خسارت مرتبط با ارائه خدمات نامناسب یا غیراستاندارد توسط دفاتر گردشگری یا اقامتگاهها.
بررسی اختلافات میان مسافر و آژانس یا هتل در مراجع قضایی محلی یا کشوری.
سنجش و تحلیل مطالبات ناشی از تبلیغات یا معرفی خدمات غیرواقعی از سوی مراکز گردشگری .
ارزش حقوقی و مقرراتی
وجود گزارش دقیق از کارشناس رسمی دادگستری باعث میشود تصمیمگیری قضایی تسریع یابد و مستدلتر باشد. این گزارشها مبنای محاسبه خسارت، ارجاع به ضمانتنامههای اجرایی، احراز قیمت منصفانه و مدیریت دعاوی حقوقی و کیفری در صنعت توریسم محسوب میشود. همچنین نقش پیشگیرانه دارد؛ بهویژه در تعیین حقالامتیاز، رتبهبندی آژانسها و امتیازدهی به واحدهای اقامتی و پذیرایی در قراردادها یا تنظیم مقررات اداری سازمان میراث فرهنگی مورد توجه قرار میگیرد .
جمعبندی
صلاحیت برآورد میزان هزینهها و مخارج اقامتی و پذیرایی در صنعت توریسم برای کارشناسی رسمی دادگستری ضرورتاً در حوزه قانونی به ارزیابی اقتصادی منصفانه و تخصصی مساله هزینهها میپردازد. این نقش در تقویت شفافیت خدمات گردشگری، تسهیل حل اختلافات حقوقی میان طرفین و اطمینانبخشی به مراجع قضایی و اداری، اهمیت راهبردی دارد. عملکرد این صلاحیت شامل کاربردهای میدانی، سندمحور و تطبیقی است که سهمی کلیدی در پویایی نظام قضایی و تنظیم بازار خدمات گردشگری در ایران ایفا میکند.