برآورد میزان خسارت فاضلاب های بیمارستانی به محیط زیست:
در نظام قضایی و اداری کشور، کارشناسی رسمی دادگستری محیط زیست طبیعی دارای صلاحیت مشخص و تعریفشدهای است که بهویژه در ارزیابی و تعیین خسارت ناشی از ورود فاضلابهای بیمارستانی به محیطزیست ایفای نقش میکند. این صلاحیت، یکی از مورد تأیید و کاربردی در گروه محیط زیست طبیعی است.
جایگاه قانونی و حوزه کاری
– این صلاحیت، در چارچوب مأموریتهای رسمی کارشناسان مورد تأیید قوه قضائیه و کانون کارشناسان رسمی دادگستری فعالیت میکند.
– کارشناس موظف است نظرات تخصصی خود را در دعاوی حقوقی، کیفری، اداری، قراردادهای دولتی و پیمانکاری مرتبط با آلودگی زیستمحیطی ارائه دهد.
– در موارد شکایت پیرامون آلودگی خاک، آب یا هوا ناشی از فاضلاب بیمارستانی، نظر کارشناسان رسمی دادگستری ملاک تصمیمگیری است.
مسئولیتها و شرح عملکرد
کارشناسی رسمی دادگستری با این صلاحیت متعهد است تا:
انتخاب روش و ابزار بررسی
تعیین نقاط برداشت نمونه در منابع طبیعی مانند آبهای سطحی یا خاکهای مجاور.
انجام اندازهگیری مستقیم یا هماهنگی با آزمایشگاهها برای تعیین غلظت آلایندهها.
تعیین میزان خسارت
محاسبه میزان آلایندگی، شعاع اثر فاضلاب و شدت تاثیر آن بر عناصر بیولوژیکی و اکوسیستم.
ترجمه این دادهها به ارقام مالی خسارت بر پایه معیارهای زیستمحیطی قانونی.
استخراج مستندات و گزارش رسمی
تنظیم گزارش رسمی تخصصی حاوی شواهد فنی، ارزیابی کمی خسارت و ارائه نمودارهای محل برداشت نمونه.
تحلیل تطبیقی وضعیت پیش و پس از ورود فاضلاب و استناد به قوانین محیط زیست و استانداردهای ملی.
ابزارها، روشها و پژوهشهای مرسوم
نمونهبرداری میدانی از آب و خاک با ابزارهای استریلیزه و دستگاههایی مانند pH متر، EC متر، سنجش BOD, COD و اقلام شیمیایی استاندارد.
آزمایشگاههای همکار برای تحلیل میکروبی، شیمیایی و فلزی؛ مطابق با آییننامههای سازمان حفاظت محیط زیست.
نرمافزارهای مدلسازی انتقال آلاینده همچون GIS و سایر نرمافزارهای کمیسازی اثرات، جهت تعیین شعاع تاثیر و برآورد دامنه خسارت.
منابع قانونی و معیارهای تعیین خسارت نظیر «آییننامه ارزشگذاری خسارت محیطزیست» و چارچوبهای پلمپ و مستندسازی قوه قضائیه.
کاربرد در بستر واقعی پروندهها
در صورت شکایت قضایی از جمله ادعای “مخاطره برای سلامت عمومی” یا در دعاوی کیفری علیه مسئولان بیمارستانها، کارشناسی رسمی دادگستری محیط زیست طبیعی گزارش دقیق از آلودگی و ارزش خسارت ارائه میکند.
در دعاوی بیمه و خسارت، میزان پیگیری مالی بر اساس برآورد رسمی خسارت زیستمحیطی مستند است.
در قراردادهای فیمابین دولت، بیمارستان یا پیمانکار، بهکارگیری این کارشناسی برای تعیین تطبیق عملکرد با تعهدات زیستمحیطی و محاسبه جریمه تأخیر یا خسارت الزامی است.
در بررسی ادعای مدیران پروژه درباره مدیریت و دفع صحیح فاضلاب، این کارشناسی مبنای واقعیسازی ادعاها و تعیین صحت انجام تعهدات است.
ارزش و نتایج نهایی برای سیستم قضایی
تضمین صحت، دقت و اعتبار فنی در تشخیص خسارتهای زیستمحیطی و کاهش خطای قضایی.
تسهیل تصمیمگیری قضات و مسئولان اداری بر مبنای مستندات معتبر و دقیق، نه بر مبنای حدس و گمان.
کمک به اصلاح عملیات بیمارستانی و دفع فاضلاب از طریق معرفی راهکارهای فنی در گزارشهای رسمی.
تسریع روند جبران خسارت زیستمحیطی با تعیین میزان مالی دقیق بر اساس محاسبات کارشناسی.
جمعبندی نهایی:
صلاحیت برآورد میزان خسارت فاضلابهای بیمارستانی به محیط زیست در حوزه کارشناسی رسمی دادگستری محیط زیست طبیعی بهصورت عملیاتی و قانونی، ابزار اصلی دادگستری و دستگاههای زیستمحیطی برای تشخیص، سنجش، ارزیابی و جبران خسارتهای ناشی از فاضلاب بیمارستانی به منابع محیطی است. این نقش مستند، فنی و قانونی ضمن حمایت از حقوق عمومی و سلامت محیطزیست، به بهبود کیفیت عملکرد مراکز درمانی و رعایت استانداردهای زیستمحیطی کمک میکند.