در حوزه حسابداری و حسابرسی طرحهای عمرانی، تمرکز بر ثبت دقیق و کنترل مالی پروژههایی است که با هدف ساخت و توسعه زیرساختها توسط بخشهای دولتی یا غیردولتی انجام میشوند. این طرحها شامل عملیات پیچیده بودجهریزی، هزینهیابی، پیمانکاری، و ارائه گزارشهای مالی شفاف و قابلاطمینان هستند. انجام صحیح امور حسابداری و حسابرسی در این حوزه نقش حیاتی در پاسخگویی مالی، کنترل هزینهها و مطابقت با استانداردها دارد.
اهداف و دامنه فعالیت
تشخیص صحیح درآمد و هزینهها (از جمله مصالح، دستمزد، مجوزها، بیمه و مالیات) در چارچوب دقیق پروژه، همراه با تخصیص به مراکز هزینه و سرفصلهای مرتبط
کنترل پیشرفت فیزیکی و مالی پروژهها بر اساس درصد پیشرفت پروژه، گزارشگیری لحظهای و شناسایی انحرافات .
برنامهریزی و استفاده بهینه از بودجه در قالب قوانین و مقررات بودجه دولتی، از جمله قانون محاسبات عمومی کشور و قوانین برنامه و بودجه
چارچوب حقوقی و استانداردهای اجرایی
تمام عملیات حسابداری و گزارشدهی باید بر اساس قانون محاسبات عمومی کشور و سایر مقررات مالی دولت انجام شود؛ توجه ویژه به نحوه مصرف اعتبارات جاری و عمرانی ضروری است
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل طرحهای تملک داراییهای سرمایهای (۱۸ آبان ۱۳۹۵، سازمان حسابرسی) زیربنای قانونی حسابرسی این گونه طرحهاست. همچنین استانداردهای حسابداری بخش عمومی باید در گزارشدهی رعایت شوند
فرآیند حسابداری طرحهای عمرانی
پیگیری تخصیص اعتبار و ثبت وجوه دریافتی و پرداختی (خزانه، وزارت، تنخواه، پیشپرداخت و…)
ثبت دقیق اسناد مالی شامل فاکتور تامین مصالح، دستمزدها و هزینههای سربازی؛ دستهبندی آنها به سرفصلها و مراکز هزینه
محاسبه خودکار بهای تمامشده پروژه و کنترل مصارف با توجه به مراکز هزینه و پیشرفت فیزیکی پروژه
بررسی و تطبیق تفریغ اعتبارات با وضعیت واقعی بودجه تخصیص یافته و تهیه گزارش تفریح اعتبارات سهماهه به همراه مستندسازی پیامدها
خدمات حسابرسی طرحهای عمرانی
انجام حسابرسی مبتنی بر سیستم تحت دستورالعمل سازمان حسابرسی و تمرکز بر کنترلهای داخلی جهت افزایش اطمینان از گزارشهای مالی
صدور گزارش حسابرس مستقل برای پروژههای عمرانی، حتی در سازمانهایی که دفاتر رسمی ندارند، با رعایت دستورالعملهای مرتبط
افزون بر حسابرسی مالی، ارائه حسابرسی عملیاتی برای ارزیابی اثربخشی و کارایی اجرای پروژه و شناسایی تاخیرات و عوامل مؤثر بر آن .
ابزارها و فناوریهای مورد استفاده
استفاده از نرمافزارهای حسابداری پیمانکاری تخصصی برای مدیریت همزمان چندین پروژه، ثبت دقیق هزینهها، محاسبه بهای تمامشده و تولید گزارشهای دورهای کاربردی است
همچنین دورههای تخصصی حسابداری پیمانکاری با تمرکز بر اسناد مالی پروژه، درآمد، سود، مبانی حقوقی قراردادها و قوانین مالیاتی، توسط مراکز تخصصی برگزار میشوند و به ارتقای دقت و تبحر در این رشته کمک میکنند
ضرورت و اهمیت
حفظ پاسخگویی مالی و تضمین استفاده صحیح از اعتبارات عمومی.
تسهیل تصمیمگیری مدیران پروژه با ارائه گزارشهای دقیق برنامهریل زمانی و مالی.
پیشگیری از هزینههای غیرضروری و انحراف بودجه با شناسایی بهموقع ریسکهای مالی و تاخیرات پروژه.
تأمین مطابقت با الزامات قانونی و استانداردی؛ عاملی مهم در تضمین سلامت و مشروعیت پروژه در دیدگاه نهادهای نظارتی و حسابرسی.