اظهار نظر در خصوص طراحی و محاسبات راه و باند و فرودگاه و خطوط ریلی و تراموا و ابنیه مربوطه و مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل:
در نظام قضائی و اداری جمهوری اسلامی ایران، افراد دارای پروانه کارشناسی رسمی دادگستری در رشته راه و ساختمان، در صورت برخورداری از صلاحیت اظهار نظر در خصوص طراحی و محاسبات راه، باند فرودگاه، خطوط ریلی و تراموا، ابنیه مرتبط و مهندسی ترافیک و برنامهریزی حملونقل، متعهد به ایفای نقش تخصصی و رسمی در موقعیتهای حقوقی، دادگاهی و قراردادی میباشند. این صلاحیت، امکان ورود به بررسی دقیق امور فنی و ترافیکی را در چارچوب قانونی فراهم میآورد.
حیطه فعالیت این صلاحیت شامل طراحی هندسی و محاسبات اجرایی انواع راههای درونشهری و برونشهری، باندهای فرودگاهی، خطوط ریلی و تراموا و ابنیه وابسته به آن است. همچنین امور مهندسی ترافیک و برنامهریزی حملونقل شهری و منطقهای در گستره این صلاحیت تعریف میشود .
مسؤولیتها و وظایف قانونی این صلاحیت به شرح زیر است:
رسیدگی و ارزیابی دقیق طرحهای طراحی هندسی، از قبیل مقاطع عرضی، عرض شانه راه، قوسهای افقی و عمودی، شیبها، تقاطعها و زیرساختهای مرتبط با راه، فرودگاه و خطوط ریلی یا تراموا .
تحلیل مطالعات ترافیکی شامل حجم تردّد، سرعت، چگالی، سطح خدمت، مدلهای جریان ترافیک و تحلیل تقاطعها با رویکرد تطابق با ضوابط جاری .
بررسی طرحهای مهندسی ترافیک و کنترل حملونقل اعم از علائم ترافیکی افقی و عمودی، سیستمهای هوشمند کنترل ترافیک، و ارزیابی ایمنی زیرساختی ترافیکی .
ارزیابی طرحهای مدیریت تقاضای سفر، محدودسازی ترافیک، اجرای طرحهای زوج و فرد و اثر آن بر ترافیک و ایمنی عبور و مرور .
بررسی عملکرد سامانههای حملونقل عمومی مانند مترو، اتوبوسرانی و قطار شهری از منظر ظرفیت، ایمنی، دسترسی مسافران و کیفیت خدمات ارائهشده .
ابزارها و روشهای مورد استفاده توسط کارشناسان رسمی دادگستری در این صلاحیت، شامل:
مطالعه و ارزیابی گزارشهای مطالعاتی اجرایی، نقشههای طراحی، مشخصات فنی مصالح و نقشههای حملونقل،
تحلیل دادههای تردد، سرعت، مدلهای ترافیکی و ارزیابی تطبیقی با استانداردها ﮐﺎرشناسی،
بازرسی و بررسی فنی محل در ارزیابی زیرساختها و بررسی شرایط ایمنی و انطباق با طرح مصوب،
تهیه گزارش رسمی مکتوب مستدل و مستند با دلایل روشن برای مرجع قضایی یا اداری مربوطه .
کاربردهای متعارف این صلاحیت در موارد زیر قابل مشاهده است:
ارائه گزارشهای کارشناسی در دعاوی حقوقی و پروندههای قضایی پیرامون نقایص طراحی، اختلافات پیمانکار و کارفرما، خسارتهای اجرایی و تشخیص علت حوادث و سوانح حملونقلی.
بررسی و اظهار نظر در قراردادهای دولتی و خصوصی مرتبط با قراردادهای ساخت راه، فرودگاه، خطوط ریلی و پروژههای حملونقل شهری.
تحلیل و ارزیابی طرحهای ترافیکی شهرداریها یا سازمانهای حملونقل از طریق تطبیق با استانداردهای ترافیک، ایمنی و ضوابط راهسازی.
ایفای نقش در ارزیابی سازمانهای بیمه، بانکها یا نهادهای دولتی در پروژههای ترافیکی، راهسازی یا اجرای زیرساخت در فرآیند قیمتگذاری یا تشخیص خسارت.
ارزش حقوقی و تاثیر صلاحیت:
این صلاحیت از جایگاه ویژهای در نظام قضایی برخوردار است؛ زیرا در مواقع اختلاف فنی میان دستگاهها، پیمانکاران یا مشاوران، تنها کارشناسی رسمی دادگستری دارای صلاحیت میتواند گزارش کتبی مستدل ارائه کرده و در مهلت قانونی، مرجع ذیصلاح را از نکات فرض مردود مطلع نماید.
گزارشهای صادره باید به صورت مستند نگهداری شوند و ارائه نسخه به مرجع قانونی الزامی است.
این شرح، بهصورت منظم، جایگاه صلاحیت اظهار نظر در حوزه طراحی و محاسبات راه، باند فرودگاه، خطوط ریلی و تراموا، ابنیه مربوطه و مهندسی ترافیک را در چارچوب عملکرد رسمی کارشناسان رسمی دادگستری در ایران توضیح داده است. در صورت نیاز به تمرکز بر موضوع مشخصتری (مانند مهندسی ترافیک یا ابنیه مرتبط با راهآهن)، خوشحال میشوم متن را دقیقتر تنظیم نمایم.