ارزیابی و رسیدگی به تأسیسات تولید و توزیع بخار و هوای فشرده:
صلاحیت «ارزیابی و رسیدگی به تأسیسات تولید و توزیع بخار و هوای فشرده» از مجموعه صلاحیتهای تخصصی در حوزه «تأسیسات ساختمانی» است که توسط کارشناسان رسمی دادگستری دارنده پروانه در این رشته پیگیری میشود. این صلاحیت، نقشی کلیدی و رسمی در نظارت قضایی، اداری و قراردادی بر سیستمهای حیاتی حرارتی–مکانیکی ایفا میکند.
۱. حیطه وظایف تخصصی
کارشناس رسمی دادگستری دارای این صلاحیت مجاز است در موارد زیر به شکل رسمی اظهارنظر، ارزیابی و صدور گزارش کند:
بررسی فنی و کمّی عملکرد دیگهای بخار، لولهکشیهای بخار، مخازن تحت فشار و سیستمهای تولید هوای فشرده
اندازهگیری دقیق فشار، دما، جریان و راندمان تأسیسات با استفاده از ابزارهایی مانند فشارسنج دیجیتال، ترموکوپل، فلومتر و کفسنج لرزهای
برآورد خسارات ناشی از حوادثی مانند نشت، انفجار کنترلنشده، خوردگی، پوسیدگی، فرسودگی یا عملکرد غیرمعمول دستگاهها
تهیه گزارشهای رسمی برای ارائه در محاکم قضایی، شوراهای حل اختلاف، مناقصات دولتی یا بررسی خسارات بانکی و بیمهای
۲. کاربردهای کاربردی و زمینههای واقعی
کاربردهای عملی این صلاحیت در محیطهای زیر به چشم میخورد:
حضور در پروندههای قضایی مرتبط با اختلاف حقوقی بین پیمانکار، مشاور و کارفرما در بخش تأسیسات مکانیکی شامل بخار و هوای فشرده
ارزیابی خسارات و ارزشگذاری تأسیسات بخار در قراردادهای ضمانتی یا پروژههای عمرانی بزرگ
تهیه نظر کارشناسی برای موسسات بانکی و بیمه درباره صحت عملکرد یا خرابی سیستمهای فشار قوی حرارتی–بخاری
ایفای نقش رسمی در جلسات کمیسیون فنی مناقصات، تسویه حسابهای مالی و تعیین حقالزحمه ناشی از تأخیر یا خسارت
۳. ابزارها و روشهای تخصصی
در انجام مأموریتهای این صلاحیت، کارشناس رسمی دادگستری از ابزار و روشهای زیر بهره میبرد:
ابزار اندازهگیری: فشارسنج دو فلومترالکتریک، ترموکوپلهای کالیبرهشده، مانومتر، آنالایزر گاز
روشهای تست: آزمایشهای هیدرواستاتیک، تست غیرمخرب (NDT) نظیر التراسونیک برای شناسایی ترک و خوردگی در لولهها
استانداردهای مهندسی رایج ملی و بینالمللی برای بررسی مطابقت تأسیسات با معیارهای ایمنی و عملکردی
تحلیل عددی و مقایسه وضعیت فعلی با گزارشهای پیشین یا معیارهای قراردادی برای تعیین درصد استهلاک یا میزان خسارت
۴. ارزش حقوقی و کارکرد رسمی
گزارش کارشناسی تنظیمشده توسط کارشناس رسمی دادگستری دارای اعتبار قانونی و مستند برای ارائه در دادگاه، اجرا یا ابطال قراردادها و واکنش به دعاوی حقوقی
نقش کلیدی در فرآیندهای بیمهای و بانکی؛ بهویژه در تعیین میزان خسارت ناشی از حوادث صنعتی و بررسی ادعاهای مالی
جبران خسارات وارده از طریق محاسبه اجرتالمثل، حقالامتیاز یا خسارات قراردادی مرتبط با خرابی تأسیسات
مشارکت در تنظیم صورتوضعیتهای پروژههای پیمانکاری با تعیین دقیق مقدار کار انجامشده، میزان انطباق و مبلغ خسارت
۵. چارچوب اداری و صلاحیتی
ارجاع مأموریت توسط نهادهای قضایی (دادگاههای عمومی و شورای حل اختلاف)، سازمانهای دولتی، بخشهای خصوصی و موسسات بانکی یا بیمهای
گزارش رسمی به نهادهای درخواستکننده با توجه به استانداردهای کاملاً تعریفشده و مورد قبول مراجع قانونی
پیروی از برابر با الزامات آییننامه کارشناسی رسمی دادگستری، از جمله بیطرفی، مستندسازی دقیق شواهد، و ارائه بستههای مستنداتی شامل نقشههای تأسیساتی، عکسها و دادههای اندازهگیری
جمعبندی
صلاحیت «ارزیابی و رسیدگی به تأسیسات تولید و توزیع بخار و هوای فشرده» از صلاحیتهای تخصصی کارشناس رسمی دادگستری در حوزه تأسیسات ساختمانی است که جایگاه مهمی در فرایندهای قضایی، قراردادی و بیمهای دارد. برخورداری از ابزار دقیق، روشهای تخصصی سنجش، و تسلط بر معیارهای فنی و قانونی، موقعیتی را فراهم میآورد که گزارشهای صادره این کارشناسان در مراجع قضایی و اداری، ملاک تصمیمگیریهای مهم قرار میگیرد. این صلاحیت نهتنها از نظر فنی بلکه از حیث ارزش حقوقی و اثرگذاری در صیانت از حقوق افراد، بنگاهها و دولت جایگاهی ممتاز دارد.