صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشتهی کامپیوتر و فناوری اطلاعات در زمینهی ارزیابی خدمات مشاورهای و مدیریت طرحهای فناوری اطلاعات، دارای نقش حقوقی و تخصصی بسیار مهمی در نظام قضایی و اجرایی ایران است. این صلاحیت متمرکز بر ارائه نظر کارشناسی، ارزیابی عملکرد پیمانکار و مشاور، تعیین میزان خسارت، تشخیص ترک قرارداد، تطبیق اجرا با مفاد قرارداد و مقررات، و حلوفصل اختلافات ناشی از اجرای طرحهای ICT میباشد.
وظیفه و قلمرو عملکرد
هنگامی که بین کارفرما و پیمانکار یا کارفرما و مشاور در پروژههای فناوری اطلاعات اختلاف ایجاد شود—مثلاً در موضوعاتی چون عدم تحقق تعهدات مشاورهای، کاستی در کیفیت طراحی یا اجرا، تأخر زمانی، یا هزینههای اضافی—کارشناس رسمی دادگستری با این صلاحیت بررسی دقیق مدارک، قراردادها، صورت وضعيتها، گزارشهای نظارتی و فنی را بر عهده دارد تا میزان حقیقی ادعاها را تعیین کند.
در پروژههای ICT مسئولیت دارد تطبیق عملکرد مشاور و مدیریت طرح را با مفاد قرارداد از جمله شرح خدمات مشاورهای، استانداردهای مورد توافق، بودجه و برنامه زمانبندی بررسد، تا احراز شود آیا پیمانکار یا مشاور با رعایت تعهدات عمل کردهاند یا خیر.
رسیدگی به خسارتهای واردشده به کارفرما به واسطه تأخیر، عملکرد ناقص یا عدم تطابق فنی—همچنین برآورد هزینه جبران خسارت یا تعدیل قرارداد از دیگر وظایف وی است.
ابزارها، روشها و منابع مورد استفاده
بررسی اسناد قراردادی: قرارداد اصلی، شرح خدمات، متممها، صورتجلسات تحویل و تأیید، مکاتبات فنی و اداری بین طرفین.
مطالعات فنی: ارزیابی فنی نرمافزار، سختافزار، شبکه، سیستمهای یکپارچه، خدمات اینترنتی، پشتیبانی و سرویسدهی، امنیت و حفاظت دادهها.
محاسبه هزینهها: برآورد هزینههای واقعی اجرا، تخمین مابهالتفاوت قرارداد با اجرا، هزینههای اضافی ناشی از تغییرات یا تأخیر، تعیین اجرتالمثل در امور تخصصی مربوطه.
ارزیابی کیفیت و تطابق با استانداردها: بررسی انطباق با استانداردهای فنی نرمافزاری، پروتکلهای شبکه، معیارهای امنیت اطلاعات، روشها و شاخصهای کیفیت در اجرای پروژه ICT.
روشهای کمی و کیفی: آزمون نرمافزار، تست کاربری، معیارهای عملکرد و قابلیت اطمینان، بررسی مستندات فنی و نمونه اجرا، نظارت حضوری در محل پروژه، گزارشهای پیشرفت و بهرهبرداری و مقایسه آنها با برنامه زمانبندی.
کاربردهای معمول در نظام قضایی و اجرایی
ارجاع قضایی به کارشناسی رسمی دادگستری در دعاوی حقوقی بین کارفرما و پیمانکار یا مشاور که به اختلاف مالی، فنی یا مدیریتی منجر شده است. دادگاهها به نظریه کارشناس رسمی دادگستری در تصمیمگیری درباره ادعاها اعتماد دارند.
استفاده در بررسی قراردادهای دولتی و عمومی، در مناقصات و اجرای پروژههای فناوری اطلاعات و ارتباطات، در صورتی که کیفیت خدمات مشاورهای یا مدیریت طرح یا اجرای فنی موضوع دعاوی باشد.
در دعاوی بیمه، بانک یا شرکتهایی که در قرارداد ICT متعهد به ارائه خدمات مشاورتی یا مدیریتی بودهاند، برای تعیین خسارت وارده در صورت قصور یا عدم اجرای تعهدات.
تطبیق گزارشها و عملکرد پیمانکاران یا مشاوران با شرح خدمات پروژه برای ارزیابی حسن انجام کار، صدور ضمانت حسن انجام، یا تحقق شرایط تحویل و پذیرش کار.
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در رشته کامپیوتر و فناوری اطلاعات برای ارزیابی خدمات مشاوره و مدیریت طرحهای ICT و رسیدگی به اختلافات قراردادهای پیمانکاری، مشاورتی یا مدیریتی، از ارکان مهم تضمین شفافیت حقوقی و فنی در پروژههای فناوری اطلاعات با کارفرمایان دولتی و خصوصی است. این صلاحیت، با اتکا به تخصص فنی، بررسی اسناد و استانداردهای معتبر، کمک میکند حقوق طرفین محفوظ بماند و اختلافات به نحو عادلانه، سریع و فنی حل و فصل شوند.