صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری رشته برق ماشین و تأسیسات کارخانجات، در چارچوب نظام حقوقی و قضایی ایران، بر عهده افرادی است که مجاز به رسیدگی به مسائل تخصصی در حوزه تأسیسات برقی کارخانجات، ماشینآلات صنعتی، شبکههای انتقال نیرو، تجهیزات برقی آزمایشگاهی و موارد مشابه هستند . این کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس قوانین قوه قضائیه، در فرآیند رسیدگی به اختلافات قضایی، مناقصات دولتی و خصوصی، بررسی خسارتها و ارزیابیهای مالی صنعتی ایفای نقش میکنند .
حوزه عملکرد و دامنه صلاحیت
کارشناسی رسمی دادگستری این رشته توانایی دارد در حوزههای زیر بهطور رسمی ورود کند:
ارزیابی و تعیین خسارت تأسیسات برقی کارخانجات؛ شامل تحلیل خرابیها در تجهیزات صنعتی، توزیع و انتقال برق، تابلوهای کنترل و ابزارهای حفاظتی .
تحلیل خسارات ماشینآلات صنعتی، خودکششی و عمرانی؛ ارزیابی خسارتهای ناشی از عملکرد نادرست، حادثه یا استهلاک .
بازرسی عملکرد تجهیزات آزمایشگاهی و اندازهگیری؛ مواردی مانند کالیبراسیون دستگاهها یا سنسورهای حساس.
رسیدگی به مشکلات تأسیسات شبکه برق و کنترل پروژهها؛ شامل ارزیابی مالی و فنی در قراردادهای احداث، احداث شبکه توزیع یا تغذیه صنعتی .
تعیین اجارهبها، اجرت المثل، حقالامتیاز، ارزیابی مناقصات؛ نقش کارشناسان رسمی دادگستری در تنظیم گزارشهای مالی و حقوقی برای قراردادها و دعاوی .
مشاوره تخصصی در دعاوی پیمانکاری و قراردادی؛ بررسی اختلافات بین کارفرما، پیمانکار و مشاور در پروژههای تأسیساتی .
روشها، ابزارها و زیرساخت حرفهای
برای انجام وظایف فوق، کارشناسی رسمی دادگستری این رشته معمولاً از ابزارها و روشهای زیر بهره میبرد:
بازرسی و سنجش فنی تجهیزات: بررسی بصری و عددی تجهیزات، اندازهگیری ولتاژ، جریان، مقاومت، ارت، پارامترهای حفاظتی و کیفیت برق.
مطالعه مستندات فنی: نقشههای الکتریکی، دیتاشیت دستگاهها، استانداردهای ملی، گزارشهای پیشین و شرایط قراردادها؛ با توجه به ماهیت مستند گزارش قانونی.
محاسبات مالی و بیمهای خسارت: ارزشگذاری تجهیزات، تخمین هزینه تعمیر یا جایگزینی،های استهلاک، تنزیل و شرایط بازار.
هماهنگی با مراجع قضایی و اداری: دریافت احکام، پاسخگویی به ابهامات فنی، حضور در جلسات دادرسی.
تنظیم گزارش رسمی: نگارش گزارش دقیق، مستند، مستدل از یافتههای فنی و مالی، همراه با محاسبات قابل بررسی قاضی یا داور.
کارشناسی رسمی دادگستری از ظرفیتهای علمی و فناوری بهره میجَوید تا مستنداتی بسازد که از شدت اعتبار در مراجع قضایی و اداری برخوردار است.
نمونههای کاربرد در رویه قضایی و اداری
دعاوی خسارت ناشی از آتشسوزی یا انفجار در کارخانهها: بررسی تخصصی میزان خسارت تاسیسات برقی و ماشینآلات، تعیین اصل و فرع خسارت منطبق با استانداردها و قراردادها.
اختلافات پیمانکاری در پروژههای صنعتی: کارشناسی رسمی دادگستری برای بررسی انحراف از پروژه، تاخیرها، کیفیت اجرا یا هزینههای اضافی.
ارزیابی بانک یا بیمه برای اعتباردهی یا پرداخت خسارت: تنظیم گزارش کارشناسی جهت استفاده بانکها یا شرکتهای بیمه در امور اعتباردهی و خسارتدهی.
رسیدگی به مناقصات و ارزیابی فنی قیمتگذاری پروژهها: مشارکت در بررسی و انتخاب پیمانکار، تعیین درست هزینه ارائهشده برای اجرا یا تعویض تجهیزات.
تعیین حقالامتیاز و اجرت المثل در قراردادهای صنعتی: محاسبه مبالغ استحقاقی براساس عملکرد تجهیزات یا مالکیت معنوی.
ارزشافزوده صلاحیت رسمی در نظام قضایی
وجود کارشناسی رسمی دادگستری با صلاحیت برق ماشین و تاسیسات کارخانجات باعث افزایش:
اعتبار فنی گزارشها: مستند، تخصصی، بهروز و قابل دفاع در دادگاه.
دقت مالی: تحلیل جامع خسارت، ارزشگذاری شفاف و مطابق با معیارهای قانونی.
تسهیل روند قضایی و اداری: کاهش تضادهای فنی و افزایش شفافیت در تصمیمها.
حمایت از حقوق مردم و نهادها: تضمین اجرای عادلانه قراردادها و احقاق حقوق مالی در شرایط پیچیده صنعتی.
جمعبندی
صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری رشته برق ماشین و تأسیسات کارخانجات، نقش مهم و تخصصی در نظام قضایی و اداری ایفا میکند. این کارشناسان رسمی دادگستری با ابزارها و روشهای دقیق فنی و مالی، در حوزههایی مانند ارزیابی خسارت، توقیف تأسیسات، مناقصات، دعاوی پیمانکاری و ارزشگذاری بانکی فعالیت میکنند. گزارشهای آنها مبنایی فنی – حقوقی محکم برای تصمیمگیری قضات، مدیران و نهادهای مسئول فراهم میسازد، و موجب تضمین اجرای قراردادها و حمایت از حقوق ذینفعان در عرصه صنعتی میشود.