ارزش گذاری هر گونه دارایی نامشهود و استارت آپ در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات:
در نظام قضایی و نظارتی جمهوری اسلامی ایران، کارشناس رسمی دادگستری در رشته کامپیوتر و فناوری اطلاعات دارای صلاحیت ویژهای برای «ارزشگذاری هرگونه دارایی نامشهود و استارتآپها در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات» است. این صلاحیت در چارچوب گروه ۷ (صنعت و فن)، پس از دستیابی به صلاحیتهای پایه و میانی، بهصورت خاص برای ارزیابی ارزش اقتصادی داراییهای غیرپولی مرتبط با فناوری تعلق میگیرد .
گستره و حوزه عملکرد
داراییهای نامشهود فناوری شامل:
استارتآپها و کسبوکارهای مبتنی بر نرمافزار و خدمات دیجیتال
بانکهای اطلاعاتی، پلتفرمهای آنلاین، محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و سیستمهای هوشمند
حقوق مالکیت فکری مانند حق مولف، حق اختراع، علائم تجاری و لیسانس نرمافزار .
جایگاه قضایی و قراردادی: در دعاوی حقوقی، کیفری، اختلافات قراردادی (بین کارفرما، پیمانکار، مشاور) و دعاوی مرتبط با ادعای ضرر مالی نسبت به داراییهای نامشهود .
مسئولیتها و وظایف
برآورد ارزش اقتصادی داراییهای نرمافزاری، برند، دامنه اینترنتی، دانشفنی و حقوق مرتبط .
تحلیل و تفسیر مستندات شامل قراردادها، گزارشهای مالی، طرحهای تجاری، آمار استفاده کاربران و Développement مدلهای درآمدی.
تهیه گزارش کارشناسی رسمی دادگستری مناسب ارائه به دادگاه، مراجع دولتی، شرکتهای سرمایهگذار، بانکها و موسسات بیمه.
اداره جلسات توجیهی یا دفاعی در کارگروهها، مراجع حل اختلاف و محاکم قضایی.
هماهنگی با سایر صلاحیتهای تخصصی (مانند جرائم رایانهای، امنیت اطلاعات و مالکیت فکری) برای تحلیل جامع پرونده.
ابزارها و روشهای کاری
روشهای ارزشگذاری استاندارد: مانند روش درآمدی، هزینهای یا مقایسهای، بسته به نوع دارایی و مدارک مستند .
تحلیل دادههای نرمافزاری: شامل تحلیل کد، پایگاه داده، کاربران فعال، رشد و سودآوری.
بررسی بازار و نقدینگی: تحلیل ارزش برند، مقایسه با رقبا، روند رشد، وضعیت مالکیت معنوی.
مطابقت با ضوابط رسمی و آییننامهها: ارزیابی زیرساخت بهویژه در قالب آییننامههای ملی در زمینه داراییهای نامشهود .
انطباق با چارچوب قضایی و قراردادی: تحلیل اسناد حقوقی و قراردادی از جنبه دریافت خسارت، تسویه حساب، مجازات و ادای مستندات رسمی.
کاربردهای عملی در ایران
پروندههای دادگاهی: پروندههایی مرتبط با تضییع حقوق مالکیت فکری یا اختلاف در قرارداد سرمایهگذاری ICT.
مداخلات بانکی و بیمهای: برای تضمین و تسویه وام یا پوشش مالی.
ارزیابی ریسک و سرمایهگذاری: برای مباحث تامین مالی و جذب سرمایهگذاری خارجی یا داخلی.
آسیبشناسی افت ارزش دارایی: در دعاوی ورشکستگی، اختلاف سهامداران، ادعای ضرر یا تاخیر در راهاندازی کسبوکار.
مشاوره رسمی به دولت و نهادها: مانند کانون کارشناسان رسمی دادگستری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای تعیین استانداردها و ارزیابی صلاحیتها .
ارزش و نقش این صلاحیت
این صلاحیت برای تعیین شفافیت مالی و حقوقی در فضاهای دیجیتال با تمرکز بر ارزشگذاری واقعی و قابل استناد رسمی طراحی شده است. وجود آن تضمین میکند که:
قضاوت عادلانه در دعاوی مرتبط با مالکیت فکری و داراییهای نامشهود فراهم شود.
ملاکهای کارشناسی قضایی و مالی برای قراردادها و تسویه حسابها وجود داشته باشد.
ارزیابی اقتصادی دقیق بر اساس مدارک مطمئن صورت گیرد و مورد پذیرش دادگاه و سرمایهگذاران باشد.
بنابر آنچه گفته شد، صلاحیت کارشناسی رسمی دادگستری در ارزشگذاری داراییهای نامشهود و استارتآپهای ICT نقش محوری در ارائه نظرات کارشناسی معتبر، حفظ حقوق مالی و فکری و تسهیل فرایندهای قضایی، قراردادی و سرمایهگذاری در فضای فناوری اطلاعات و ارتباطات ایفا میکند.