ارزش گذاری دام و محصولات دامی و طیور:
صلاحیت ارزشگذاری دام و محصولات دامی و طیور یکی از صلاحیتهای تخصصی زیر مجموعه گروه کشاورزی و منابع طبیعی است که منحصر به کارشناسی رسمی دادگستری است و فعالیت آن در بستر دعاوی قضایی، امور اداری و ارزیابی رسمی قابل اتکا قرار دارد .
عملکرد قانونی و حوزه ورود
کارشناسی رسمی دادگستری دارای صلاحیت قانونی برای ارائه گزارش رسمی درباره ارزش دامهای زنده و انواع فرآوردههای دامی و طیوری (مانند گوشت، تخممرغ، پنیر، شیر، چرم، پشم، پر و سایر محصولات) است. این گزارشها در مواردی مثل بررسی خسارت در پروندههای بیمه، دعاوی ملکی مرتبط با تاسیسات دامداری، یا اختلافات قراردادی، مورد استناد مرجع قضایی یا اداری قرار میگیرند.
دامنه مسئولیت و کاربردهای حقوقی
وظایف عملی کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت شامل موارد زیر است:
ارزیابی و تعیین خسارت وارد به دام (گاو، گوسفند، طیور و سایر گونهها) و فرآوردههای آنها در صورتی که بر اثر رویدادهای طبیعی، فساد، بیماری یا حادثه زیستمحیطی رخ داده باشد .
قیمتگذاری و ارزشگذاری محصولات دامی از جمله گوشت و تخممرغ، لبنیات و سایر فرآوردهها در مراجع قضایی، ادارات بیمه، یا مناقصات دولتی .
تشخیص و تعیین خسارت ناشی از تجهیزات و تأسیسات نگهداری و تولید دام و طیور از جمله مرغداریها، کشتارگاه و تاسیسات مرتبط .
ارزیابی خوراک، کنسانتره و مکملهای مصرفی، با توجه به تاثیر آنها بر سلامت و بازده دام یا طیور و احتمال وارد آمدن خسارت در صورت کیفیت نامطلوب .
تشخیص عوامل بیماری یا مصرف داروهای دامپزشکی غیر استاندارد و برآورد اثر زیانآور آنها بر تولید و قابلیت پذیرش بازار محصول .
تعیین اجارهبها و اجرتالمثل جایگاههای متعارف دام و طیور (غیر صنعتی) در دعاوی ملکی یا قراردادی .
ابزارها و روشهای مورد بهرهبرداری
کارشناسی رسمی دادگستری در این صلاحیت بر اساس دادههای عینی شامل وزن، حجم، سن، کیفیت ظاهری دام یا محصول، شیوه مراکز نگهداری، تاسیسات تولید، صورتحساب هزینه خوراک و درمان، وضعیت حملونقل و شرایط نگهداری اقدام به محاسبه ارزش یا تعیین خسارت میکند. از ابزارهای اندازهگیری (أمثال ترازو، غربال پشتیبانی نمونههای آزمایشگاهی برای خوراک یا مکملها) و بررسی تجهیزات و ساختمان استفاده میشود تا معیارهای ارزیابی بهدقت مستند شود.
در موارد فساد محصولات، بررسی علل فساد و تعیین نقطه شروع آن (مثلاً نگهداری نامناسب، انتقال غیر استاندارد) بر مبنای اسناد رسمی، نمونهبرداری و گاهی ارزیابی میکروبی یا شیمیایی در آزمایشگاه انجام میگیرد.
ارزش افزوده حرفهای در نظام قضایی و اداری
گزارش کارشناسی رسمی دادگستری در این زمینه به عنوان سند حقوقی معتبر در فرایندهای قضایی، دعاوی بین بیمهگر و بیمهگذار، مناقصات یا مزایدات دولتی که در آن شناخت دقیق ارزش دام و فرآوردهها یا تجهیزات مرتبط ضروری است، مورد پذیرش دستگاه قضایی، ادارات ثبت و سازمانهای دولتی قرار میگیرد.
این گزارشها امکان تصمیمگیری مبتنی بر محاسبات مستند را فراهم میآورند و در کاهش اختلافات مالی مرتبط با خسارت یا قیمتگذاری در دعاوی کشاورزی نقش کلیدی دارند.
موارد رایج کاربرد
پروندههای خسارت بیمهای ناشی از مرگ یا تلفات دام یا فساد محصولات.
اختلافات قراردادی در خرید و فروش دام یا فرآوردهها میان تولیدکننده، مشتری یا کفیلان بانکی.
دعاوی مربوط به تأسیسات نگهداری یا مرغداری: ارزیابی خسارت دستگاهها، ساختمانهـا، تجهیزات سرمایشی، روشهای فرآوری محصولات طیور.
تعیین اجرتالمثل جایگاه دامداری در دعاوی ملکی یا قابل استناد در موضوع حق بهرهبرداری در اراضی روستایی.
نهایتاً، صلاحیت ارزشگذاری دام و محصولات دامی و طیور توسط کارشناسی رسمی دادگستری بهطور مشخص در چارچوب قانونی و رسمی، با تأیید قوه قضائیه و در مراجع حقوقی قابل استناد است. این فعالیتها محدود به وظایف فنی و ارزیابی تخصصی است و بدون آنکه به نقشهای تحصیلی یا آموزشی اشارهای داشته باشد، تصویری کامل و کاربردی از عملکرد قانونی این صلاحیت ارائه میدهد.